Regres ubezpieczeniowy – co to jest i jak działa?

Regres ubezpieczeniowy – żądanie pokrycia szkód

Regres ubezpieczeniowy to żądanie przez ubezpieczyciela reprezentującego osobę poszkodowaną wystosowane do sprawcy szkody, by ten pokrył koszt wypłaconego odszkodowania wraz ze wszelkimi kosztami związanymi z jej likwidacją, np. koszty sądowe czy egzekucyjne, leczenie lub rehabilitacja poszkodowanego.

Roszczenie regresowe może być wystosowane także wobec osoby, która miała wykupione ubezpieczenie OC. Dotyczy to głównie zdarzeń komunikacyjnych, w których sprawca wypadku nie miał uprawnień do kierowania pojazdem, wszedł w jego posiadanie wskutek przestępstwa, zbiegł z miejsca zdarzenia lub wyrządził szkodę umyślnie.

W przypadku zdarzeń komunikacyjnych regres ubezpieczeniowy zawsze jest kierowany do osoby kierującej pojazdem. Jeśli jest nią dziecko poniżej 13 r.ż., to odpowiedzialność za jego działania ponoszą rodzice/opiekunowie, którzy mieli się nim opiekować. Natomiast nastolatek w wieku 13-17 lat może być zobowiązany do samodzielnego pokrycia kosztów wypłaconego odszkodowania.

Jeśli pojazd sprawcy zdarzenia, w którym zostałeś poszkodowany, nie posiadał wykupionego obowiązkowego ubezpieczenia komunikacyjnego OC, swoje roszczenia możesz zgłosić do dowolnego ubezpieczyciela, który po skompletowaniu dokumentacji przekaże sprawę do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. Ten wypłaci Ci odszkodowanie, a później wystąpi z regresem ubezpieczeniowym do sprawcy szkody (kierującego) i właściciela pojazdu, gdyż w sytuacji braku OC ponoszą oni wspólnie odpowiedzialność za powstałą szkodę.

Dwa rodzaje regresu

Istnieją dwa rodzaje regresu ubezpieczeniowego – typowy (sprawcą szkody jest osoba trzecia) i nietypowy (szczególny, sprawcą jest sam ubezpieczający).

Regres nie jest stosowany, gdy sprawca i poszkodowany są związani wspólnym gospodarstwem domowym, gdyż ukaranie sprawcy mogłoby się odbić negatywnie na sytuacji finansowej poszkodowanego.

Z regresem typowym mamy do czynienia w sytuacji, gdy odszkodowanie dla poszkodowanego zostało mu wypłacone w wysokości sumy ubezpieczenia, ale nie pokryło w całości szkody. Wtedy może on ubiegać się o pozostałą kwotę od sprawcy szkody, najczęściej na drodze sądowej. Z tego typu regresem mamy do czynienia także wtedy, gdy poszkodowany w zdarzeniu komunikacyjnym nie chciał czekać na odszkodowanie z OC sprawcy i zdecydował się na likwidację szkody z własnej polisy AC, choć oznacza to utratę zniżek. Jeśli towarzystwo ubezpieczeniowe wystąpi o zwrot wypłaconej kwoty do sprawcy (AC z regresem) i odzyska pieniądze, to zniżki zostaną przywrócone. W tej grupie mieści się również regres ubezpieczeniowy za zalanie mieszkania sąsiada z dołu.

W przypadku regresu nietypowego ubezpieczyciel sprawcy wypłaca odszkodowanie poszkodowanemu, po czym, po stwierdzeniu okoliczności obciążających sprawcę, występuje wobec niego o zwrot odszkodowania. Mówi o tym artykuł 43. ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Zgodnie z nim z regresem ubezpieczeniowym można wystąpić, jeżeli kierujący:

• wyrządził szkodę umyślnie, pod wpływem alkoholu albo po użyciu środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii;
• wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa;
• nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem, z wyjątkiem przypadków, gdy chodziło o ratowanie życia ludzkiego lub mienia albo o pościg podjęty za osobą bezpośrednio po popełnieniu przez nią przestępstwa;
• zbiegł z miejsca zdarzenia.

Regres ubezpieczeniowy nie może być skierowany do spadkobierców osoby ubezpieczonej, która spowodowała szkodę, jeśli wypłata odszkodowania nastąpiła po jej śmierci.

Jak uniknąć regresu ubezpieczeniowego?

Regres ubezpieczeniowy z OC nie przesądza o Twojej winie i obowiązku zapłaty żądanej kwoty. Jeśli otrzymasz wezwanie regresowe, nie musisz od razy dokonywać przelewu. Masz prawo odwołać się od decyzji ubezpieczyciela/UFG, przedstawić argumenty świadczące na Twoją korzyść.

Jako przykład często podawana jest sytuacja, do jakiej wielokrotnie dochodzi na parkingach przy supermarketach. Wyjeżdżając z miejsca parkingowego, można zarysować sąsiedni pojazd i nawet nie zwrócić na to uwagi. Kiedy na podstawie monitoringu zostanie ustalone, że to Ty byłeś sprawcą szkody, to decydujące znaczenie będzie miało Twoje zachowanie. Jeśli w naturalny sposób odjechałeś z miejsca zdarzenia, można przyjąć, że faktycznie nie zorientowałeś się, co się stało. Gdybyś wysiadł z samochodu, obejrzał swój pojazd i ten uszkodzony, to nie będziesz mógł twierdzić, że nie miałeś świadomości o szkodzie. Mógłbyś się powoływać na ten argument tylko wtedy, gdyby zarysowanie było niewielkie, było ciemno, padał deszcz, czyli istniałyby inne okoliczności utrudniające prawidłową ocenę sytuacji.

Regres ubezpieczeniowy – odwołanie od decyzji ubezpieczyciela

Odwołanie od decyzji ubezpieczyciela/UFG musisz sporządzić w ciągu 30 dni od otrzymania wezwania do zapłaty. Jeśli w tym czasie nie wpłacisz żądanej sumy ani nie prześlesz wyjaśnień, to sprawa może zostać skierowana do sądu. Tym samym Twoje zobowiązanie powiększy się o odsetki oraz koszty sądowe, a gdyby doszło do postępowania egzekucyjnego, także o te związane z działalnością komornika.

Dodatkową dolegliwością będzie wpisanie informacji o wystosowanym wobec Ciebie regresie do rejestru dłużników, co uniemożliwi Ci zawarcie wielu umów, np. o kredyt, abonament telefoniczny, telewizję satelitarna/kablową.

Odwołanie od regresu ubezpieczeniowego – wzór

W piśmie regresowym powinieneś znaleźć informację, jak możesz się odwołać od decyzji o regresie. Możliwe, że będziesz musiał skorzystać z konkretnego formularza, ale może być i tak, że wystarczy przygotowanie pisma, które będzie posiadało wszelkie cechy dokumentu urzędowego i pozwoli przypisać je do konkretnej sprawy.

Obowiązkowe elementy odwołania od regresu ubezpieczeniowego:

• data i miejsce sporządzenia odwołania;
• wskazanie numeru sprawy, której dotyczy;
• Twoje uwagi/wyjaśnienia do ustaleń poczynionych przez ubezpieczyciela; masz prawo wskazać, że poszkodowany swoim zachowaniem przyczynił się do powstania szkody i przytoczyć argumenty na poparcie swojego twierdzenia;
• możesz wnioskować o odroczenie spłaty lub rozłożenie jej na raty (szczegóły omówimy niżej);
• własnoręczny podpis.

Oprócz odniesienia się do decyzji firmy ubezpieczeniowej masz też prawo poprosić o wyjaśnienia dotyczące sposobu wyliczenia wysokości wypłaconego odszkodowania.

Dokument należy przekazać do firmy, która wystawiła wezwanie regresowe w sposób w nim wskazany. Ważne, by posiadać potwierdzenie, że korespondencja została wysłana. W przypadku kontaktu drogą elektroniczną systemy ubezpieczycieli na ogół wysyłają automatyczny komunikat z adnotacją o przyjęciu zgłoszenia i zapisaniu go pod konkretnym numerem. Korzystając z poczty tradycyjnej, powinieneś wysłać list polecony, najlepiej ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru, by mieć pewność, że przesyłka została odebrana.

Ubezpieczyciel lub UFG żądają wysokiej kwoty - wniosek o rozłożenie na raty

Jak wspomnieliśmy, osoba, wobec której wystąpiono z regresem ubezpieczeniowym, ma także prawo prosić ubezpieczyciela o rozłożenie należności na raty, umorzenie zobowiązania (w całości albo w części) lub odroczenie płatności. Warto o tym wiedzieć, bo kwoty regresów są coraz wyższe.

W 2020 r. średnia wysokość regresu ubezpieczeniowego wyniosła 17 tys. zł. Rekordzista musi zwrócić UFG 475 tys. zł. Najwyższe roszczenie regresowe dochodzone przez UFG opiewa na 1,4 mln zł! Dotyczy motocyklisty, który nie miał wykupionego OC i śmiertelnie potrącił rowerzystkę.
Dla porównania: polisa OC kosztuje średnio ok. 700 zł.

Prośbę trzeba oczywiście konkretnie umotywować (np. powołać się na trudną sytuację życiową, kłopoty zdrowotne uniemożliwiające pełną aktywność zawodową) i poprzeć ją stosownymi dokumentami (np. zaświadczeniem o statusie bezrobotnego, informacją o przebiegu leczenia szpitalnego, zaświadczeniem o dochodach czy z ośrodka pomocy społecznej o zakresie udzielanej pomocy).

Pismo z odpowiedzią należy przesłać w sposób wskazany przez ubezpieczyciela, dbając o zachowanie dowodu wysyłki. W przypadku regresu wystosowanego przez UFG można to zrobić tradycyjną pocztą lub elektronicznie. Ten drugi sposób wydaje się łatwiejszy, gdyż możesz korzystać ze specjalnego konta utworzonego dla obsługi sprawy. Wystarczy je aktywować, by zyskać dostęp do wszelkich dokumentów, pobrać listę wpłat i widzieć na bieżąco kwotę pozostałą do zapłaty.

Szczegółowe zasady postępowania w przypadku roszczeń ze strony UFG opisane są w specjalnym regulaminie. Podobne dokumenty mogą być używane także w towarzystwach ubezpieczeniowych.

Regres ubezpieczeniowy – przedawnienie roszczeń

Okres przedawnienia roszczeń z tytułu regresu ubezpieczeniowego wynika z art. 118 kodeksu cywilnego i wynosi 3 lata od daty wypłaty odszkodowania. Trzeba przy tym podkreślić, że koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, w którym minął wspomniany wyżej okres. W praktyce może to być więc okres niemal 4-letni.

Postępuj świadomie i rozsądnie

Otrzymanie wezwania regresowego oznacza sporo kłopotów, może wiązać się z koniecznością zapłacenia poszkodowanemu znacznej kwoty odszkodowania. Skłania to do dość oczywistego wniosku, że naprawdę warto wykupić polisę odpowiedzialności cywilnej w życiu prywatnym (o OC pojazdu nawet nie wspominamy, bo jest ono obowiązkowe) i postępować rozsądnie, unikać sytuacji, w których regres może zostać zastosowany. Przypomnijmy, że powodem roszczeń regresowych może być kierowanie pojazdem bez niezbędnych uprawnień lub pod wpływem alkoholu czy środków odurzających, ucieczka z miejsca zdarzenia czy wyrządzenie szkody rozmyślnie, z premedytacją.

Wezwania regresowego nie należy lekceważyć, udawać, że nic się nie dzieje. Podobnie jak przy każdym zobowiązaniu trzeba nawiązać kontakt z wierzycielem, szukać rozwiązania, które zadowoli obie strony. Tylko otwarta postawa uchroni Cię przed dodatkowymi kłopotami i kosztami.