- Fundacja Polska Bezgotówkowa – wspólnie na rzecz innowacyjności
- Zasady Programu Polska Bezgotówkowa
- Darmowy terminal płatniczy + dodatkowe bonusy
- Inne korzyści
- Polska bezgotówkowa – jak terminale zmieniły rzeczywistość
- Jak księgować fakturę za terminal w programie Polska Bezgotówkowa?
- Daj sobie szansę - opinie o programie Polska Bezgotówkowa
Przez lata wiele małych i średnich firm unikało przyjmowania płatności kartą (jeden z rodzajów usług płatniczych wymieniony w ustawie o usługach płatniczych z 2011 r.) ze względu na wysokie koszty dzierżawy terminala; obrót bezgotówkowy w Polsce funkcjonował w bardzo ograniczonym zakresie.
Obniżenie ich sprawiło, że gdy po roku swej działalności Fundacja Polska Bezgotówkowa zapytała przedsiębiorców, którzy nie korzystają z terminali płatniczych o przyczynę takiego stanu rzeczy, okazało się, że miłośników gotówki można podzielić na dwie grupy: „zdecydowanych pesymistów” (na ogół w wieku 55+), którzy nie widzą żadnych korzyści w przyjmowaniu płatności bezgotówkowych, wolą gotówkę, bo ich klienci i dostawcy preferują tradycyjną formę rozliczeń oraz „zaangażowanych sprzedawców”, czyli osoby dostrzegające konieczność nadążania za postępem technologicznym, ale obawiające się kłopotów z obsługą terminali i związanych z nimi kosztów.
Przyjrzyjmy się celom działania Fundacji Polska Bezgotówkowa i zasadom realizowanego przez nią Programu Polska Bezgotówkowa i odpowiedzieć na podstawowe pytania: Jak przystąpić do programu?, na jakich zasadach można otrzymać terminal płatniczy?
Fundacja Polska Bezgotówkowa – wspólnie na rzecz innowacyjności
Fundacja Polska Bezgotówkowa została założona w 2017 r. przez Związek Banków Polskich, by zarządzać funduszem, na który składają się banki (jako wystawcy kart), organizacje płatnicze (Visa i Mastercard) oraz agenci rozliczeniowi (np. First Data Polcard, Elavon), czyli operatorzy terminali płatniczych.
Zgodnie z przyjętymi zasadami każdy z wymienionych podmiotów przekazuje określony ułamek z kwoty transakcji bezgotówkowych wykonanych z jego udziałem na rzecz fundacji. Ze zgromadzonych środków finansowane są działania skierowane do niewielkich przedsiębiorców i instytucji publicznych pokazujące, że przyjmowanie płatności kartami jest korzystne – przyciąga nowych klientów, zwiększa obroty, ogranicza koszty i kłopoty związane z obsługą gotówki.
Przekazane fundacji pieniądze to dla fundatorów swoista inwestycja: zmniejszenie obrotu gotówkowego oznacza ograniczenie kosztów dla banków, z kolei zwiększenie liczby transakcji bezgotówkowych przysparza zysków organizacjom płatniczym i operatorom terminali płatniczych (POS). Przy czym banki odczuwają efekty podejmowanych działań niemal natychmiast, natomiast operatorzy urządzeń zaczynają osiągać korzyści z chwilą, gdy na ich konto wpływa prowizja za transakcje rozliczone na terminalu.
Zasady Programu Polska Bezgotówkowa
Oficjalna nazwa działań, które w powszechnej świadomości funkcjonują jako Program Polska Bezgotówkowa, brzmi Program Wsparcia Obrotu Bezgotówkowego. Już sama nazwa sugeruje, że jego zadaniem jest wspieranie obsługi płatności bezgotówkowych, by były one dostępne w każdym zakątku Polski, w każdej branży.
Zestaw informacji dla przedsiębiorców
Zgodnie z aktualnymi zasadami beneficjentem programu może być ten, kto w ciągu 12 miesięcy przed przystąpieniem do programu nie przyjmował płatności bezgotówkowych.
Firmy mogą otrzymać bezpłatnie jeden terminal (pierwotnie 3) i korzystać z niego za darmo przez 12 miesięcy. Od tej zasady jest jeden wyjątek: osiągnięcie na danym urządzeniu obrotu w wysokości 100 tys. zł. Po pokonaniu tej bariery naliczane są opłaty zgodnie z umową zawartą z operatorem terminala.
Korzyści także dla administracji
Jesienią 2018 r. Program Polska Bezgotówkowa objął także administrację publiczną (np. urzędy jednostek samorządu terytorialnego, urzędy skarbowe) i inne podmioty (m.in. uczelnie, fundacje, muzea, kościoły, policję).
Instytucje publiczne, w tym także sołtysi za pośrednictwem urzędów gmin, na terenie których funkcjonują, mają prawo do takiej liczby urządzeń, ile mają punktów kasowych, a okres bezpłatnego korzystania z terminali wynosi trzy lata.
W efekcie tych wszystkich działań pierwsze skojarzenie z hasłem Polska Bezgotówkowa brzmi: terminal płatniczy.
Darmowy terminal płatniczy + dodatkowe bonusy
W ramach Programu Polska Bezgotówkowa zastosowano zasadę „kija i marchewki”.
„Kijem” jest zobowiązanie ze strony rządu, że będzie stopniowo wprowadzał przepisy zmuszające kolejne branże do akceptacji płatności bezgotówkowych. Elementem mobilizującym do codziennego korzystania z otrzymanego terminala jest też obowiązek wykazywania na nim coraz większych obrotów, nie można sięgnąć po terminal i schować go do szuflady.
„Marchewką” jest darmowy terminal płatniczy i brak jakichkolwiek kosztów za korzystanie z niego przez 12 miesięcy od chwili zawarcia umowy.
Część banków co pewien czas oferuje nagrodę w wysokości kilkuset złotych za podpisanie umowy o darmowy terminal płatniczy, przy czym niekiedy zdobycie premii uzależnione jest od zarejestrowania na urządzeniu we wskazanym okresie określonej liczby lub wartości transakcji bezgotówkowych. Formą zachęty do nawiązania współpracy są też promocje rachunków firmowych, w których, po spełnieniu wymagań akcji specjalnej, przedsiębiorcy otrzymują atrakcyjne premie gotówkowe lub moneyback.
Chcąc dostać terminal w ramach Programu Polska Bezgotówkowa, wystarczy skontaktować się z bankiem, który bierze w nim udział lub z jednym z agentów rozliczeniowych. Listę uczestników programu znajdziesz tutaj.
Inne korzyści
Wspomniane 12 miesięcy darmowego używania urządzenia to okres podstawowy. Wiele banków oferuje dofinansowanie korzystania z terminala przez kilka kolejnych miesięcy, jeśli umowa zostanie podpisana za ich pośrednictwem. Zdarza się, że przedsiębiorca otrzyma specjalne warunki od agenta rozliczeniowego, gdy skontaktuje się bezpośrednio z nim.
Wśród argumentów, jakimi banki zachęcają przedsiębiorców do sięgnięcia po terminale, są też obietnice szybkiego rozliczania płatności (pieniądze są na rachunku firmowym już następnego dnia rano), możliwość śledzenia transakcji online, całodobowe wsparcie serwisowe. Podkreślane są też korzyści wynikające z powierzenia wszystkich spraw finansowych firmy (rachunek bankowy, obsługa płatności, serwis obsługi terminala płatniczego) jednej instytucji.
Polska bezgotówkowa – jak terminale zmieniły rzeczywistość
Po 5 latach działalności, w grudniu 2022 r., zarząd Fundacji Polska Bezgotówkowa pochwalił się, że w ramach Programu Polska Bezgotówkowa zainstalowano ponad 555 tys. terminali płatniczych, dzięki czemu POS-y pojawiły się w ponad 400 tys. nowych podmiotów. Na wspomnianych urządzeniach wykonano ponad 1,2 mld transakcji na łączną kwotę ok. 70 mld zł. W II kwartale 2022 r. średni obrót na terminalu zainstalowanych w ramach programu wynosił 6,5 tys. zł (+23% względem analogicznego okresu roku ubiegłego).
Dla porównania dodajmy, że według danych NBP w 2011 r. w Polsce było ok. 250 tys. terminali, a na koniec III kw. 2022 r. funkcjonowało ich 1,2 mln, na dodatek wszystkie z możliwością przyjmowania płatności zbliżeniowych.
Na wzrost zainteresowania korzystaniem z terminali miały wpływ m.in. przepisy, które od 1 stycznia 2022 r. wprowadziły obowiązek umożliwienia klientom dokonywania płatności bezgotówkowych. Najwięcej POS-ów w ramach programu zainstalowano w sektorze beauty (kosmetyczki, fryzjerzy i spa), restauracjach, sklepach spożywczych i podmiotach świadczących usługi transportowe.
Badanie przeprowadzone na zlecenie Fundacji w sierpniu 2022 r. pokazało, że brak możliwości zapłacenia kartą, najbardziej doskwiera Polakom na targowiskach i bazarach (48%) oraz w toaletach publicznych (43%). Aż 41% ankietowanych przyznało, że problem ten dostrzega także podczas imprez plenerowych. Najmniejsze zapotrzebowanie na płatności bezgotówkowe zgłoszono odnośnie kościołów (28%), autobusów i tramwajów (27%) oraz urzędów (25%).
Bardzo duży wpływ na zwyczaje Polaków dotyczące sposobów dokonywania płatności wywarła pandemia koronawirusa. Badanie przeprowadzone w II połowie marca 2020 r. pokazało, że 75% posiadaczy kart płatniczych częściej płaci „plastikiem” niż gotówką i na dodatek 32% czyni to zbliżeniowo, czemu sprzyja podniesienie do 100 zł limitu transakcji, których nie trzeba autoryzować kodem PIN. Obawa przed zarażeniem przekonała do porzucenia gotówki bardzo wiele osób w wieku 55+.
Jak księgować fakturę za terminal w programie Polska Bezgotówkowa?
Istotą programu Polska Bezgotówkowa jest przekazanie przedsiębiorcom terminali płatniczych za darmo. Ktoś musi jednak za nie zapłacić, więc czyni to fundacja organizująca program. Rodzi się więc pytanie, jak traktować bezpłatne otrzymanie POS-u i co z faktem, że ktoś już za niego zapłacił.
Choć brzmi to wszystko skomplikowanie, to interpretacja podatkowa jest prosta. Fakturę za terminal należy ująć po stronie kosztów (jako pozostałe wydatki, vatowcy wpisują kwotę netto, niepłacący podatku VAT - brutto), natomiast fakt, że zapłaciła za niego Fundacja trzeba uwzględnić w przychodach działalności (jako nieodpłatne świadczenie w kwocie brutto). W ten sposób cała operacja będzie neutralna pod względem podatkowym.
W przypadku płacenia podatku zryczałtowanego od dochodów ewidencjonowanych fakturę za terminal również wpisuje się po stronie przychodów.
Dodajmy, że jeśli jesteś podatnikiem VAT, to masz prawo do odliczenia podatku VAT (nawet jeżeli otrzymana faktura została opłacona przez Fundację Polska Bezgotówkowa), więc w Książce Przychodów i Rozchodów (KPiR) wpisujesz kwotę netto.
Księgowanie wszystkich operacji powinno się odbyć zgodnie z datą wystawienia faktury.
Daj sobie szansę - opinie o programie Polska Bezgotówkowa
Rozważań o przyjmowaniu bądź nie płatności bezgotówkowych w swojej firmie nie można sprowadzać jedynie do kwestii własnych przyzwyczajeń czy upodobań. Trzeba też brać pod uwagę rosnącą liczbę kart płatniczych w portfelach potencjalnych klientów (wg danych NBP w Polsce jest ich ok. 45 mln) oraz coraz większą popularność płatności mobilnych (Apple Pay, Blik, Google Pay, Garmin Pay). Liczne badania pokazują, że Polacy zdecydowanie częściej korzystają z gotówki niż z „plastiku” przy transakcjach do 10 zł. Im wyższa kwota zakupu/należność za usługę, tym chętniej sięgamy po kartę, która wygrywa z monetami czy banknotami już przy 40 zł.
Kolejny argument „za” transakcjami bezgotówkowymi to bezpieczeństwo rozumiane jako brak ryzyka związanego z przechowywaniem i transportem gotówki, brak opłat za wpłaty utargu na konto firmowe w placówkach banku lub we wpłatomacie.
Wszystko to powinno skłaniać do skorzystania z benefitu, jakim są niewątpliwie darmowe terminale płatnicze dla małych firm. Przyjmując płatności bezgotówkowe, unikasz wielu zagrożeń, odpowiadasz na oczekiwania klientów, dajesz swojej firmie szansę na rozwój. Tak więc, jeśli Twoi klienci nadal mogą u Ciebie płacić tylko gotówką, przemyśl raz jeszcze swoje stanowisko, rozejrzyj się najlepszą ofertą terminala dla Twojej firmy.
Możesz też wybrać jedną z aplikacji, które pozwalają przekształcić smartfona w tzw. softpos. Aplikacja zastępuje terminal, upodabnia telefon do przenośnego terminala, co eliminuje konieczność kupowania kolejnych urządzeń, a pozwala na przyjmować płatności o każdej porze i w każdym miejscu. To rozwiązanie szczególnie atrakcyjne dla osób, których aktywność zawodowa wymaga kontaktu z klientem poza siedzibą firmy, np. świadczących usługi w domu klienta czy wiążących się z dowozem.
