Brak pieniędzy często wiąże się z kłopotami, ale i posiadanie oszczędności także przysparza stresów. Skoro już je zgromadziliśmy, czasem kosztem pewnych wyrzeczeń, to naturalne jest, że chcielibyśmy je pomnożyć. Rodzi się wówczas pytanie, czy zaoszczędzone środki wpłacić na lokatę, zainwestować w obligacje, fundusze inwestycyjne, akcje a może kupić za nie nieruchomość, złoto lub inne wartościowe rzeczy. Decyzja nie jest łatwa, zależy od wysokości posiadanych środków, okresu w jakim chcemy, by dla nas „pracowały”, i wielu innych czynników.
Za jeden z najbezpieczniejszych dla inwestorów produktów uważane są obligacje. Wrzucenie wszystkich ich rodzajów do jednego „worka” jest daleko idącym uproszczeniem, gdyż obligacje skarbowe czy obligacje komunalne emitowane przez (odpowiednio) państwa i jednostki samorządu terytorialnego faktycznie należą do bezpiecznych produktów inwestycyjnych, ale z obligacjami korporacyjnymi, których emitentami są firmy, wiąże się dość znaczne ryzyko inwestycyjne. Jak na tle wspomnianych rodzajów obligacji wypadają te z przydomkiem wieczyste i czy może je nabyć przeciętny inwestor? Odpowiedzi na te i inne pytania związane z obligacjami wieczystymi znajdziesz w tym tekście.
Obligacje wieczyste – definicja i charakterystyka
Co do zasady obligacje wieczyste, zwane konsolami, są papierami dłużnymi o nieokreślonym terminie zapadalności (choć uznawane są za nie także stuletnie obligacje) zapewniającymi ich posiadaczom rentę wieczystą. Źródeł ich powstania niektórzy doszukują się już przed ponad tysiącem lat, kiedy to dla zachęcenia posiadaczy ziem do przekazywania ich klasztorom kościół katolicki obiecywał bezterminową wypłatę rocznej renty. Wieczyste zobowiązanie okazało się też przydatne w średniowieczu, gdy zwalczano lichwę. Pozwalało bowiem otrzymywać stałą spłatę przez wiele lat, eliminowało konieczność domagania się dużych kwot, co mogło zostać potraktowane jako lichwa.
Później swoje długi w zobowiązania wieczyste przekształcały także państwa, ale w XIX w. zaczęto je stopniowo wykupywać, zamieniać na papiery dłużne o określonym terminie zapadalności.
Obligacje wieczyste - wysokie odsetki premią za nieprzewidywalność sytuacji
Dlaczego obligacje wieczyste straciły popularność? Emitenci zauważyli, że w związku z ryzykiem wynikającym z długiego czasu inwestycji, a co za tym idzie jej nieprzewidywalnością, tego typu papiery dłużne cieszą się zainteresowaniem, gdy oferują korzystniejsze oprocentowanie od innych instrumentów finansowych dostępnych na rynku. Tym samym koszty obsługi zadłużenia były wyższe niż przy krótkoterminowych papierach dłużnych.
Z drugiej strony emitent ma świadomość, że nie musi w określonym czasie zwrócić pożyczonych mu pieniędzy, wystarczy, że będzie wypłacał posiadaczowi obligacji wieczystych uzgodnione przy ich sprzedaży odsetki.
Warto zauważyć, że zasady wypłaty odsetek od obligacji obowiązują w całym okresie ich istnienia, niezależnie od wysokości inflacji i sytuacji na rynkach finansowych, także w czasach deflacji (wzrostu wartości pieniądza).
Obligacje wieczyste w Polsce
Obowiązująca w Polsce ustawa o obligacjach mówi, że obligacje wieczyste podlegają wykupowi z chwilą ogłoszenia upadłości przez emitenta, otwarcia jego likwidacji lub zwłoki w wypłacie świadczeń należnych obligatariuszom. Ostatni punkt nie ma zastosowania, gdy obligacje wieczyste są emitowane, by zakwalifikować je jako składnik funduszy własnych emitenta zgodnie z przepisami dotyczącymi wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych. Możliwość zaliczenia obligacji wieczystych do funduszy własnych sprawia, że ich emisja jest atrakcyjna między innymi dla banków.
Przepisy dopuszczają, by emitent w warunkach emisji wskazał inne przypadki, gdy możliwy będzie wykup papierów i ich umorzenie albo zastrzegł sobie prawo do takiego działania. Artykuł 75 pkt 2 wspomnianej ustawy precyzuje, że wykup obligacji wieczystych może nastąpić dopiero po upływie minimum 5 lat od daty ich emisji.
Gdzie kupić obligacje wieczyste?
Współcześnie na rynku pojawiają się co pewien czas obligacje o bardzo długim okresie zapadalności, na ogół 100-letnie. Większość tego typu ofert zawiera klauzulę o możliwości wcześniejszego ich wykupienia przez emitenta i jest kierowana do ściśle określonego grona odbiorców, np. funduszy inwestycyjnych, towarzystw ubezpieczeniowych lub emerytalnych, których działania są zaplanowane na wiele lat. Do właściwej oceny atrakcyjności oferty konieczne jest posiadanie specjalistycznej wiedzy dotyczącej zarządzania ryzykiem, analizowania możliwych scenariuszy rozwoju sytuacji na rynkach finansowych.
Obligacje wieczyste nie są więc papierami dłużnymi dla każdego, nie można ich tak po prostu kupić jak obligacji skarbowych. Bywają sporadycznie dostępne na rynku wtórnym, a konkretniej na giełdach papierów wartościowych.
Czym są obligacje wieczyste - ciekawostką czy alternatywą inwestycyjną?
Odpowiedzi na to pytanie, patrząc na cechy obligacji wieczystych, warunki ich emisji, udzieliliśmy powyżej. Pozostaje jeszcze kwestia, do jakich instrumentów można porównać te papiery dłużne pod względem atrakcyjności zysków, bezpieczeństwa ulokowanych w nie pieniędzy. Obligacje wieczyste to tylko ciekawostka, czy realna alternatywna forma inwestowania?
Dla przeciętnego inwestora indywidualnego konsole są raczej niedostępne, choć mogłyby być ciekawą formą ulokowania kapitału ze względu na cykliczny dopływ gotówki z zainwestowanych w nie środków. Barierą w dostępie są przede wszystkim wysokie nominały tych papierów (często opiewające na 100 tys. zł lub więcej) i bardzo ograniczona ich płynność (trudno je kupić/sprzedać). Trzeba też pamiętać o ryzyku wykupu obligacji wieczystych przez ich emitenta (trzeba będzie poszukać nowego sposobu na zainwestowanie kapitału) oraz niższej rentowności w porównaniu z innymi inwestycjami (szczególnie w krótkim okresie).
Po stronie plusów trzeba z pewnością wymienić większą przewidywalność zysków w porównaniu do innych instrumentów finansów (z zastrzeżeniem ryzyka przedterminowego wykupu przez emitenta) oraz mniejszą zmienność ich ceny w stosunku do akcji czy funduszy inwestycyjnych.
Cóż, warto wiedzieć o istnieniu obligacji wieczystych, ale trzeba się pogodzić z myślą, że raczej z nich nie skorzystamy.
Komentarze
(0)