- Obligacje indeksowane inflacją – co to za produkty?
- Obligacje skarbowe indeksowane inflacją – podstawowa charakterystyka popularnych papierów wartościowych
- Rodzaje i oznaczenie skarbowych obligacji antyinflacyjnych
- Skarbowe obligacje antyinflacyjne – oprocentowanie i konstrukcja
- Jak obliczyć opłacalność inwestycji?
- Jak i gdzie kupić obligacje indeksowane inflacją lub stopą referencyjną?
- Czy warto inwestować w obligacje sterowane inflacją?
Jeszcze na początku 2021 roku inflacja w Polsce nie przekraczała 3% w skali roku i nie była powodem do zmartwień. Jednak już rok później po raz pierwszy od 20 lat przebiła poziom 10%, w lipcu 2022 roku przyspieszyła do 15,6%, a we wrześniu aż do 17,2%. Wprawdzie w tym samym czasie z drożyzną zmagały się również inne kraje (średnia inflacja lipcowa w 27 państwach UE wyniosła 9,6%, a w 11 krajach Europy Środkowo-Wschodniej 16,5%), ale dla większości z nas to raczej marne pocieszenie. Rozwiązaniem, które choć trochę może wspomóc osobistą walkę z tak silnymi wzrostami cen, jest właśnie zakup obligacji indeksowanych inflacją.
Obligacje indeksowane inflacją – co to za produkty?
Obligacje indeksowane inflacją to dłużne papiery wartościowe, nazywane również obligacjami antyinflacyjnymi (w praktyce to określenie ma nieco szersze znaczenie, o czym będzie jeszcze mowa). Istota takich produktów polega na tym, że zapewniają posiadaczom regularny zysk w postaci odsetek, które nie mają stałej wysokości, lecz zależą od marży i wskaźnika inflacji, czyli rocznej stopy wzrostu cen w gospodarce.
Sposób zarabiania na obligacjach indeksowanych inflacją przypomina ten znany choćby z lokat bankowych. Tak jak poprzez założenie lokaty, tak też kupując obligacje pożyczasz pewną kwotę określonemu podmiotowi, w zamian za co uzyskujesz od niego odsetki od udostępnionego kapitału. W dniu wykupu papierów otrzymujesz zwrot całości pożyczonej sumy, analogicznie jak w przypadku wygasającej lokaty.
Obligacje skarbowe indeksowane inflacją – podstawowa charakterystyka popularnych papierów wartościowych
Obligacje indeksowane inflacją mogą emitować różne podmioty, przy czym zdecydowanie najważniejszym z nich jest państwo. W praktyce, mówiąc o takich produktach, zwykle mamy na myśli właśnie papiery Skarbu Państwa, a konkretniej – detaliczne obligacje skarbowe oferowane przez Ministerstwo Finansów.
Obligacje skarbowe to jeden z najprostszych i najpopularniejszych produktów oszczędnościowych. Choć od dawna cieszyły się sporym zainteresowaniem, to prawdziwym hitem są dopiero od czerwca 2022 r., kiedy Ministerstwo Finansów wprowadziło do oferty papiery ze stosunkowo wysokim oprocentowaniem już w pierwszym roku oszczędzania.
Najważniejsze cechy obligacji skarbowych antyinflacyjnych:
-
przeznaczone wyłącznie dla gospodarstw domowych,
-
możliwość inwestowania bez konieczności posiadania konta maklerskiego czy spełniania jakichkolwiek innych wymogów,
-
bardzo niskie ryzyko inwestycyjne (to najbezpieczniejsze produkty oszczędnościowe na rynku),
-
koszt zakupu jednej obligacji wynosi zaledwie 100 zł,
-
dostępne w kilku rodzajach, różniących się czasem trwania i oprocentowaniem,
-
z góry określone oprocentowanie w pierwszym okresie odsetkowym, w kolejnych zależne od wskaźnika inflacji i marży ustalonej dla danego rodzaju obligacji,
-
możliwość przedterminowego zakończenia oszczędzania za niewielką opłatą.
Warto dodać, że w ofercie Ministerstwa Finansów znajdują się nie tylko obligacje indeksowane inflacją, ale również takie z oprocentowaniem zależnym od stopy referencyjnej NBP, a także produkty, w których oprocentowanie jest stałe aż do dnia wykupu obligacji.
Rodzaje i oznaczenie skarbowych obligacji antyinflacyjnych
Do obligacji skarbowych antyinflacyjnych zaliczamy zarówno te indeksowane inflacją, jak i nowy rodzaj papierów z oprocentowaniem zależnym od stopy referencyjnej NBP, który został wprowadzony do oferty w połowie 2022 roku.
Kompletna lista obligacji skarbowych antyinflacyjnych przedstawia się następująco:
-
obligacje 4-letnie indeksowane inflacją (oznaczenie: COI),
-
obligacje 10-letnie indeksowane inflacją (EDO),
-
obligacje rodzinne 6-letnie indeksowane inflacją (ROS),
-
obligacje rodzinne 12-letnie indeksowane inflacją (ROD),
-
obligacje roczne zmiennoprocentowe (ROR),
-
obligacje 2-letnie zmiennoprocentowe (DOR).
Poszczególne obligacje są emitowane co miesiąc w osobnych seriach. Oznacza to, że niezależnie, którego dnia miesiąca kupisz wybrane papiery, uzyskasz ten sam poziom oprocentowania w pierwszym okresie odsetkowym i identyczną wielkość marży w kolejnych okresach. W następnym miesiącu są już sprzedawane instrumenty nowej serii, które mogą różnić się wspomnianymi parametrami – zwykle ma to miejsce, gdy w międzyczasie zmienia się wysokość stóp procentowych.
Warto też wspomnieć, że poszczególne rodzaje i serie obligacji mają swoje ściśle określone oznaczenie. Przykładowo, EDO0832 to papiery 10-letnie indeksowane inflacją z datą wykupu w sierpniu 2032 roku, a COI0926 są obligacjami 4-letnimi, które wygasają we wrześniu 2026 roku.
Aktualną ofertę obligacji skarbowych oraz tych przewidzianych do sprzedaży w kolejnym miesiącu znajdziesz na stronie: https://www.obligacjeskarbowe.pl/
Skarbowe obligacje antyinflacyjne – oprocentowanie i konstrukcja
Przyjrzyjmy się teraz nieco bliżej konstrukcji poszczególnych obligacji skarbowych antyinflacyjnych.
Popularne czterolatki i dziesięciolatki
Typowymi obligacjami indeksowanymi inflacją są obligacje 4-letnie (COI) i 10-letnie (EDO). Ich oprocentowanie jest z góry określone dla pierwszego roku odsetkowego, natomiast w kolejnych latach jest ustalane na podstawie stałej marży i wskaźnika inflacji publikowanego przez GUS. Parametry EDO sprzedawanych we wrześniu 2022 r. przedstawiały się następująco: oprocentowanie w pierwszym okresie odsetkowym 6,75%, w kolejnych: marża 1,25% + wskaźnik inflacji. Dla COI wrześniowych wynosiły one: 6,5% w pierwszym okresie, w kolejnych marża 1% + stopa inflacji.
Poza terminem wygaśnięcia i oprocentowaniem obligacje różnią się też tym, że „czterolatki” przewidują wypłatę odsetek po każdym roku odsetkowym, natomiast w „dziesięciolatkach” odsetki powiększają pracujący kapitał i są wypłacane dopiero na koniec okresu oszczędzania. Ostatnia istotna różnica polega na tym, że przedterminowy wykup papierów 10-letnich kosztuje 2 zł za każdą obligację, natomiast w przypadku obligacji 4-letnich prowizja za tę operację wynosi 0,70 zł.
Rodzinne obligacje indeksowane inflacją
Obligacje rodzinne 6-letnie (ROS) i 12-letnie (ROD) również są indeksowane inflacją, ale w odróżnieniu od wcześniej opisanych papierów mogą z nich korzystać wyłącznie osoby pobierające świadczenie 500+. Co więcej, na te produkty nie możesz wydać łącznie więcej, niż otrzymałeś w ramach wspomnianego programu (jeśli masz jedno dziecko, to roczny limit wynosi 6000 zł).
Tego typu obligacje może kupić też osoba, która nie pobiera już świadczenia 500+, ale nie wykorzystała przysługującego jej limitu. Podczas zakupu (w placówce lub online) trzeba wyrazić zgodę na przetwarzanie danych osobowych, by możliwe było połączenie z centralnym rejestrem beneficjentów programu "Rodzina 500+" Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej i sprawdzenie w nim kwoty wypłaconego dotąd świadczenia.
W obligacjach rodzinnych, podobnie jak w przypadku „dziesięciolatek”, odsetki są kapitalizowane każdego roku i wypłacane na koniec okresu oszczędzania. Podlegają również takim samym stawkom opłat za przedterminowy wykup (0,7 zł kosztuje operacja na papierach z krótszym terminem, 2 zł na tych z dłuższym), ale zapewniają nieco wyższą marżę niż obligacje 10-letnie (odpowiednio 1,5 i 1,75%).
Nowe obligacje skarbowe antyinflacyjne indeksowane stopą referencyjną
Ostatni rodzaj obligacji antyinflacyjnych, w odróżnieniu od wspomnianych papierów, wiąże się z naliczaniem odsetek na podstawie nie wskaźnika inflacji, lecz wysokości stopy referencyjnej NBP. Takie obligacje są dostępne dla każdego i występują w wariancie rocznym (ROR) oraz 2-letnim (DOR). W obu przypadkach w pierwszym miesiącu odsetkowym obowiązuje oprocentowanie ustalane przez Ministerstwo Finansów (zwykle jest podobne lub wręcz takie samo, jak stopa referencyjna NBP). Od drugiego do ostatniego okresu odsetkowego jest ono określane na podstawie stałej marży i obowiązującej w danym miesiącu stopy referencyjnej.
Obligacje jednoroczne i dwuletnie są papierami krótkoterminowymi, ale mimo tego możesz je sprzedać państwu przed datą wygaśnięcia. Za przedterminowy wykup ROR-ów zapłacisz 0,50 zł, natomiast w przypadku obligacji typu DOR koszt takiej operacji wyniesie 0,70 zł.
Jak obliczyć opłacalność inwestycji?
Obligacje skarbowe antyinflacyjne podlegają zmiennej stopie oprocentowania, co uniemożliwia dokładne obliczenie zysku za cały okres oszczędzania. Ten zależy bowiem przede wszystkim od poziomu przyszłej inflacji lub stopy referencyjnej, która nie jest znana w momencie rozpoczynania inwestycji.
Niezależnie od tego, o którym rodzaju obligacji antyinflacyjnych mowa, możesz obliczyć swój przyszły dochód w najbliższym okresie odsetkowym. Wystarczy, że pomnożysz kwotę pracującego kapitału przez obowiązujący w danym okresie poziom oprocentowania, uwzględniając przy tym podatek od zysków kapitałowych. W każdym kolejnym miesiącu lub roku oszczędzania (w zależności od rodzaju obligacji) schemat obliczeń wygląda tak samo. W sieci bez problemu znajdziesz kalkulator obligacji, który pomoże Ci obliczyć zyski z inwestycji w zależności od wskaźnika inflacji.
Obligacje indeksowane inflacją a podatki
Dochody z inwestowania w obligacje indeksowane inflacją lub stopą referencyjną, podobnie jak te wypracowane z innych form inwestycji, podlegają opodatkowaniu 19% stawką podatku od zysków kapitałowych. Co ważne, podatek ten naliczany jest automatycznie, więc na Twoje konto trafia już odpowiednio pomniejszona kwota z inwestycji. Oznacza to jednocześnie, że – tak samo jak w przypadku choćby lokat bankowych – nie musisz składać osobnego druku PIT-38 ani dopełniać jakichkolwiek innych dodatkowych formalności.
Jak i gdzie kupić obligacje indeksowane inflacją lub stopą referencyjną?
Jeśli uważasz, że skarbowe obligacje antyinflacyjne są atrakcyjną formą inwestycji, pozostaje Ci dokonać ich zakupu za pośrednictwem banku Pekao SA (od 1.10.2022 r.) lub PKO Banku Polskiego. Instytucje te występują w roli agentów emisji, i jako jedyne obsługują transakcje zakupu i sprzedaży takich papierów.
Samego zakupu obligacji antyinflacyjnych możesz dokonać:
-
w serwisie internetowym Pekao24 w zakładce Inwestycje,
-
w aplikacji PeoPay w zakładce Panel Inwestycyjny,
-
w Punktach Sprzedaży Obligacji w Punktach Obsługi Klientów Biura Maklerskiego Pekao i Punktach Usług Maklerskich w wybranych oddziałach Banku Pekao S.A. Wykaz lokalizacji znajdziesz tutaj.
-
w oddziałach PKO BP w całej Polsce,
-
w placówkach Biura Maklerskiego PKO BP,
-
za pośrednictwem strony www.zakup.obligacjeskarbowe.pl,
-
telefonicznie pod numerem: 801 310 210 lub 81 535 66 55.
W praktyce zakupu obligacji skarbowych najłatwiej jest dokonać z poziomu bankowości elektronicznej banku Pekao lub PKO BP. W tym wypadku można łatwo założyć i obsługiwać rachunek rejestrowy, który pozwala swobodnie nabywać, sprzedawać i zamieniać dowolne papiery skarbowe.
Więcej na temat kanałów sprzedaży obligacji skarbowych przeczytasz na tej stronie, natomiast poniżej znajdziesz szczegóły oferty najpopularniejszych kont osobistych banku Pekao i PKO BP:
Czy warto inwestować w obligacje sterowane inflacją?
Choć inwestując w obligacje antyinflacyjne nie znasz z góry swojego zysku, to jednak od razu wiesz, że będzie on – od drugiego do ostatniego okresu odsetkowego – zbliżony do poziomu inflacji. To naprawdę niezły wynik, który powinien usatysfakcjonować większość osób, które nie zajmują się zawodowo inwestowaniem. Co więcej, możesz go uzyskać niemal przy zerowym ryzyku (obligacje skarbowe to najbezpieczniejszy instrument na rynku), a do tego bez konieczności posiadania zaawansowanej wiedzy inwestycyjnej.
Zakup skarbowych obligacji antyinflacyjnych jest godny rozważenia praktycznie zawsze, przy czym najlepsze rezultaty przyniesie w przypadku długotrwałego utrzymywania się wysokiego wzrostu cen w gospodarce. Zauważ, że obligacje 4-letnie czy 10-letnie, które zostały kupione przed rokiem, mogą zapewnić obecnie aż ok. 14% zysku (stan na wrzesień 2022 r., już po uwzględnieniu podatku). Trzeba jednak podkreślić, że skarbowe obligacje antyinflacyjne służą nie tyle do pełnego zabezpieczenia przed inflacją, co do ograniczenia skali spadku wartości posiadanych oszczędności.
Obligacje skarbowe indeksowane inflacją – opinie i prognozy przyszłego tempa wzrostu cen
Skoro wielkość zysków z obligacji antyinflacyjnych zależy od przyszłego tempa wzrostu cen, warto byłoby uważnie prześledzić przewidywania inflacyjne ekonomistów i analityków. Trzeba więc wspomnieć, że obecnie dominuje przekonanie, że wysoka inflacja pozostanie z nami przez kilka lat, a powrotu do jednocyfrowych odczytów możemy oczekiwać najwcześniej w 2024 roku. Póki co w ogóle nie mówi się o tym, kiedy moglibyśmy wrócić w okolice celu inflacyjnego NBP, który wynosi 2,5%.
Niestety, żyjemy w czasach, w których snucie jakichkolwiek prognoz dotyczących inflacji obarczone jest dużym marginesem błędu. Można wskazać wiele ważnych elementów, które na dziś są jedną wielką niewiadomą, a będą miały duży wpływ na przyszłe odczyty inflacji i tym samym oprocentowanie papierów skarbowych. To m.in. przebieg wojny na Ukrainie, skala zbliżającego się kryzysu energetycznego, głębokość i długość ewentualnej recesji czy tempo wychodzenia gospodarek z dołka. Mimo tego, z wcześniej wspomnianych względów, obligacje antyinflacyjne dla każdego stanowią warty rozważenia produkt oszczędnościowy.
