Moneteo
Spis treści
Wróć

Numer IBAN i format NRB. Czym są i do czego mogą nam się przydać?

Beata Szymańska
Beata Szymańska
Analityk produktów finansowych
Beata Szymańska
Beata Szymańska
Analityk produktów finansowych

139 publikacji 148 komentarzy

W Moneteo specjalizuje się w analizowaniu produktów dedykowanych klientom firmowym oraz w tekstach poradnikowych przeznaczonych dla bankowych nowicjuszy. Oprócz tego zajmuje się aktualizacją danych i zmianami w bankowych ofertach.


2 komentarze
Numer IBAN i format NRB. Czym są i  do czego mogą nam się przydać?

Co to jest IBAN (Międzynarodowy Numer Rachunku Bankowego)?

IBAN (International Bank Account Number) - to wprowadzony w 2001 r. międzynarodowy standard numeracji kont bankowych, który miał usprawnić rozliczenia transakcji zagranicznych w euro w obrębie Unii Europejskiej. Standard IBAN został pierwotnie przyjęty przez Europejski Komitet Standardów Bankowych (ECBS), jednak obecnie funkcjonuje jako międzynarodowa norma ISO-13616 i jest stosowany w ponad 60 państwach świata (w tym w krajach Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej).

Co do zasady międzynarodowy numer rachunku bankowego musi obowiązkowo zawierać:

  • dwuliterowy kod kraju (w przypadku Polski są to litery PL),
  • dwucyfrową cyfrę kontrolną,
  • składający się maksymalnie z 30 znaków alfanumerycznych (liter lub cyfr) numer konta bankowego BBAN.

Mówiąc prościej - kod IBAN to nic innego jak numer NRB poprzedzony oznaczeniem kraju. Ciekawostką może być fakt, że długość numeru IBAN może się różnić w zależności od państwa, np. w Belgii International Bank Account Number składa się z 16 znaków, we Francji z 27, a w Norwegii z 15.

Kod IBAN a numer NRB

Numer Rachunku Bankowego może zostać w prosty sposób zamieniony na numer w formacie IBAN, poprzez dodanie znaków PL na początek numeru NRB. Na poniższym obrazku zaprezentowano zależności pomiędzy elementami składowymi numeru IBAN.

Numer konta bankowego IBAN NRB

Format IBAN w Polsce

Polski Numer Rachunku Bankowego jest zgodny ze standardem IBAN i posiada następującą konstrukcję:

PLkkAAAAAAAABBBBBBBBBBBBBBBB

gdzie:

  • pierwsze dwa znaki określają kod kraju w standardzie ISO 3166-1 alfa-2. Jak już pisaliśmy, polski  numer IBAN rozpoczyna się od kodu "PL";
  • kolejne dwa znaki tworzą sumę kontrolną;
  • kolejnym elementem jest tzw. BBAN (Basic Bank Account Number) - w polskim tłumaczeniu Podstawowy Numer Rachunku Bankowego. Może on zawierać do 30 znaków alfanumerycznych, z czego część musi identyfikować bank. Format kodu BBAN - zarówno jego długość, jak i pozycje poszczególnych elementów składowych, są jednolite w obrębie danego kraju. W Polsce numer BBAN składa się z 24 cyfr, z których 8 tworzy numer rozliczeniowy banku, a 16 cyfr określa numer rachunku klienta;

Numer IBAN w systemach transakcyjnych zapisywany jest bez spacji. Na papierze numer zapisywany jest w formie 4 znakowych ciągów oddzielonych spacjami; przy czym ostatnia grupa może posiadać mniej niż 4 znaki, ponieważ długość numeru IBAN może być różnić w zależności od kraju.

Suma kontrolna numeru IBAN, czyli jak sprawdzić poprawność zapisu

Suma kontrolna, jak sama nazwa wskazuje, służy do sprawdzenia poprawności numeru IBAN. Znajduje się ona na pozycjach 3 do 4 numeru IBAN, zaraz po dwuliterowym kodzie kraju.

Algorytm sprawdzania poprawności numeru IBAN:

  1. Rozpatrujemy pełen numer IBAN (wraz z kodem kraju). Numer powinien być zapisany bez spacji.
  2. Sprawdzamy długość tego numeru w kontekście danego kraju - w Polsce numer konta bankowego w standardzie IBAN powinien być złożony z 28 znaków.
  3. Przenosimy 4 pierwsze znaki numeru IBAN na jego koniec.
  4. Zamieniamy litery w numerze IBAN na ciągi cyfr. Przyjmujemy następujące założenia: 'A' zamieniamy na '10', 'B' na '11' ... 'Z' zamieniamy na '35'. Dla kodu 'PL' powinniśmy uzyskać liczbę 2521, ponieważ 'P' zamieniamy na 25, a 'L' na 21.
  5. W tym momencie uzyskaliśmy ciąg samych cyfr. Traktujemy uzyskany numer jako jedną liczbę i wyliczamy resztę z dzielenia tej liczby przez 97.
  6. Jeżeli reszta z dzielenia wynosi 1, to suma kontrolna jest prawidłowa.

Przykład wyliczenia sumy kontrolnej

Wyliczmy sumę kontrolną dla rachunku bankowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Prześledźmy poszczególne kroki, zgodnie z algorytmem, który opisaliśmy wcześniej:

  1. Rozpatrujemy konto o numerze IBAN PL83101010230000261395100000
  2. Numer posiada 28 znaków. Dobry znak, jest szansa, że numer jest prawidłowy. Wykonujemy więc kolejne kroki algorytmu.
  3. Po przeniesieniu 4 pierwszych znaków na koniec numeru uzyskujemy następujący ciąg znaków alfanumerycznych: 101010230000261395100000PL83
  4. Zamieniamy litery na cyfry, uzyskujemy liczbę: 101010230000261395100000252183
  5. Wyliczamy resztę z dzielenia tej liczby przez 97. Reszta wynosi 1, co oznacza, że suma kontrolna jest prawidłowa.

Jak znaleźć swój numer IBAN?

Wystarczy sprawdzić numer naszego bankowego rachunku i na początku dodać do niego litery PL. Z kolei numer konta znajdziemy na umowie z bankiem, na wyciągu z rachunku lub w naszej bankowości elektronicznej.

NRB (Numer Rachunku Bankowego)

W dzisiejszych czasach numer konta bankowego jest naszym identyfikatorem. Niedowiarkom podajmy kilka przykładów. Kiedy rozpoczynamy pracę, już na etapie wypełniania formularza osobowego zostaniemy proszeni o podanie numeru naszego konta osobistego - nie ma w tym nic dziwnego, w końcu ten numer jest niezbędny do otrzymywania wynagrodzenia. Kiedy chcemy przekazać bliskiej rodzinie darowiznę i jednocześnie skorzystać ze zwolnienia z podatku, musimy wykonać przelew ze swojego ROR-u. Kiedy zakładamy firmę… no cóż, bez numeru konta bankowego niewiele zdziałamy. Warto zatem wiedzieć, co oznaczają poszczególne pozycje tego numeru.

NRB to polski standard zapisu numeru rachunku bankowego składający się z 26 cyfr w formacie: kk AAAAAAAA BBBBBBBBBBBBBBBB

Spacje zostały dodane dla przejrzystości zapisu, w systemach elektronicznych numer rachunku zapisany jest bez odstępów.

Numer rachunku bankowego składa się z następujących bloków:

  • kk (2 cyfry) — to suma kontrolna, która jest wyliczana zgodnie ze standardem IBAN (algorytm przedstawiony został w dalszej części artykułu);
  • AAAAAAAA (8 cyfr) — to numer rozliczeniowy instytucji (banku), nadawany przez bank centralny;
  • BBBBBBBBBBBBBBBB (16 cyfr) - to numer rachunku klienta.

Numer Rozliczeniowy Banku

kkAAAAAAAABBBBBBBBBBBBBBBB

Numer rozliczeniowy banku zajmuje pozycje 3 do 8 w numerze rachunku bankowego i jest używany do identyfikacji banku adresata przy wysyłaniu przelewu lub czeku. Numer ten jest zwykle wykorzystywany w kontekście rozliczeń krajowych. W przypadku operacji międzynarodowych używa się kodu BIC.

W Polsce dysponentem numerów rozliczeniowych jest bank centralny. To w gestii tego podmiotu leży nadawanie numeru rozliczeniowego poszczególnym instytucjom bankowym.

Numery rozliczeniowe mają 8 cyfr. Znaczenia kolejnych ciągów cyfr są następujące:

  • pierwsze 4 cyfry są identyfikatorem instytucji bankowej. Bank centralny, banki komercyjne oraz zrzeszenia banków spółdzielczych identyfikowane są przez 3 cyfry z dopisanym zerem na końcu (3 cyfry i 0 daje razem 4 cyfry). Banki spółdzielcze są z kolei identyfikowane przez 4 cyfry;
  • kolejne 3 pozycje są identyfikatorem oddziału banku. Ciąg trzech zer - "000" - przeważnie oznacza centralę danej instytucji finansowej;
  • ostatnie miejsce zajmuje cyfra kontrolna, która jest wykorzystywana do sprawdzania poprawności numeru rozliczeniowego;

Warto zapamiętać, że na podstawie numeru rozliczeniowego możliwe jest zidentyfikowanie banku.

Numer IBAN a kod BIC/ SWIFT

Kiedy wykonujemy przelew za granicę w euro, musimy podać nie tylko numer rachunku odbiorcy w formacie IBAN. Konieczne jest również wpisanie kodu SWIFT, czyli numeru identyfikującego instytucję finansową, do której mają trafić środki.

Podobnie rzecz ma się z walutowymi przelewami przychodzącymi, zlecanymi przez naszych zagranicznych kontrahentów. Jeśli chcemy otrzymać zagraniczny przelew walutowy, musimy poinformować zlecającego, jaki mamy numer IBAN i jaki kod SWIFT obowiązuje w naszym banku.

Kody SWIFT polskich banków
Bank Kod

Alior Bank

ALBPPLPW

BOŚ Bank

EBOSPLPW

Bank Pocztowy

POCZPLP4

Bank Millennium

BIGBPLPW

BNP Paribas

PPABPLPK

Citi Handlowy

CITIPLPX

Credit Agricole

AGRIPLPR

Getin Bank

GBGCPLPK

ING Bank Śląski

INGBPLPW

mBank

BREXPLPWMBK

Nest Bank

NESBPLPW

Pekao SA

PKOPPLPW

PKO Bank Polski

BPKOPLPW

Santander Bank Polska

WBKPPLPP

Toyota Bank

nie posiada kodu SWIFT/BIC, gdyż nie obsługuje przelewów zagranicznych (ani przychodzących, ani wychodzących).

Podsumowanie

Wprowadzenie numerów NRB i IBAN pozwoliło na szybszy i zautomatyzowany transfer środków pieniężnych w obrocie krajowym i międzynarodowym.

Dziś mało kto pamięta, ale do lipca 2004 roku każdy bank miał własny sposób identyfikacji rachunków bankowych. Numery kont w poszczególnych instytucjach zawierały litery, cyfry, ukośniki, myślniki oraz spacje i na dodatek posiadały różną długość. W efekcie wpisywanie tych danych w formatkę przelewu było mocno uciążliwym zadaniem i bardzo często kończyło się pomyłką.

Niestety, stara numeracja kont bankowych miała jeszcze tę wadę, że nawet jeśli numer konta był źle wpisany, to pieniądze i tak wychodziły z banku nadawcy. Otrzymywał je bank odbiorcy, który po stwierdzeniu, że nie może dopasować przelewu do żadnego ze swoich rachunków, odsyłał je z powrotem do instytucji zlecającej operację. Czas mijał, przelew krążył między bankami i zdarzało się często, że po drodze gdzieś „zginął”. Bywało, że środki wracały na konto roztargnionego nadawcy dopiero po paru dniach lub nawet tygodniach.

Wprowadzenie nowego standardu zapisu numerów kont – będące następstwem przystąpienia Polski do Unii Europejskiej – miało na celu ułatwienie i przyspieszenie rozliczeń bankowych, zmniejszenie kosztów przetwarzania dokumentów płatniczych oraz redukcję liczby reklamacji wynikających z błędnego zapisania numeru rachunku. Zastosowanie sumy kontrolnej wyeliminowało niekończące się wędrówki pieniędzy między bankami. Dzięki niej błąd w zapisie jest wychwytywany w momencie wprowadzania numeru konta do systemu banku, a operacja przelewu nie dochodzi do skutku.

Dzięki ustandaryzowanej numeracji udało się ograniczyć liczbę błędnych przelewów, przyspieszyć procedurę przelewania pieniędzy, a także zmniejszyć koszty związane z obsługą płatności. Z perspektywy lat można ocenić, że była to zmiana korzystna zarówno dla banków, jak i dla klientów.

Narzędzie do identyfikacji banku po numerze rachunku

Jaki to bank?



Czy wiesz, że banki potrafią zaoferować nawet kilkaset złotych za założenie konta? Sprawdź listę aktywnych promocji bankowych, być może któraś z nich będzie dla Ciebie interesująca.


Komentarze

(2)
Sortuj od najnowszych
Dodaj swój komentarz...
P
Paulina
Gość

Ciekawe, że banki zmieniają nazwę, a kody Swift w stylu np. WBK pozostają. No i Velobank przejął kod po Getinie.

Odpowiedz

R
rolex
Gość
@Paulina

bo to raczej nie jest tak, że banki mogą sobie same dowolnie zmieniać te kody, poza tym jak bank zmienia nazwę to raczej nie zależy mu na dodatkowym zamieszaniu dla klientów

Odpowiedz