Weź pod uwagę, że dla młodego człowieka, który nigdy wcześniej nie korzystał z usług banku, wykonanie tak prostej czynności jak wypłata gotówki z bankomatu może być mocno stresującym przeżyciem. Dlatego jeśli chcesz, by Twoja pociecha swobodnie poruszała się w świecie finansów, pomóż jej w opanowaniu nowych umiejętności. Niezależnie od tego, czy Twoje dziecko ma 10 czy 15 lat, początkowo może mieć problemy z wykonaniem podstawowych operacji bankowych.
W naszym poradniku podpowiadamy, na jakie kwestie powinieneś zwrócić dziecku uwagę i jak takie „domowe lekcje” powinny wyglądać. Natomiast dla Ciebie przygotowaliśmy materiały pomocnicze, po które możesz sięgnąć przed rozmową ze swoją pociechą. Dzięki naszym artykułom będziesz mógł się wcielić w rolę bankowego eksperta i zaimponować dziecku wiedzą na temat finansów.
Trening czyni mistrza
Zadbaj o to, by dziecko wyniosło jak największą korzyść z Waszych rozmów i łatwo zapamiętało najważniejsze informacje. Dlatego:
- Używaj maksymalnie prostego słownictwa i posługuj się analogiami. Nic tak nie ułatwi dziecku zrozumienia nieznanych mu pojęć, jak dobre porównanie lub przykład, który skonkretyzuje wiedzę teoretyczną i osadzi ją na gruncie praktyki. Jeśli młody człowiek usłyszy od Ciebie, że login to „indywidualny identyfikator użytkownika konta” - taka informacja powie mu niewiele. Natomiast jeśli porównasz login do szyfru lub elektronicznej kłódki, która ma chronić konto przed złodziejami, wówczas łatwiej zrozumie znaczenie nowego słowa. W przypadku nastolatka sprawa będzie prostsza – jeśli korzysta z fejsa, instagrama i yuotuba, termin "login” będzie mu już doskonale znany.
- Rozbij naukę na kilka etapów – jeśli zalejesz dziecko potopem nowych wiadomości, niewiele zapamięta z Twojego wywodu.
- Łącz teorię z praktyką – nie tylko opowiadaj, lecz także pokazuj. Przykładowo: najpierw sam wykonaj przelew w obecności dziecka, a następnie poproś pociechę o powtórzenie tej operacji. Pamiętaj o zasadzie, że praktyka czyni mistrza - małolat powinien tak długo trenować daną czynność, aż będzie wykonywać ją całkiem swobodnie.
- Utrwalanie wiadomości – podczas codziennych czynności, choćby takich jak odwożenie dziecka do szkoły, sprawdź od czasu do czasu, czy pociecha opanowała nowe wiadomości. To mogą być krótkie, podchwytliwe pytania, typu: „Kiedy mamy pewność, że adres strony banku jest poprawnie wpisany?”, „Co powinieneś zrobić, jeśli wujek Janek poprosi Cię o ujawnienie PIN-u do karty?”, „Pod jaki numer zadzwonisz, gdy zgubisz kartę?”. Pytaj tak długo, aż będziesz miał pewność, że dziecko naprawdę przyswoiło sobie elementarną wiedzę z zakresu bankowości.
- Kwestie bezpieczeństwa - koniecznie zadbaj to, by dziecko zrozumiało, że normy bezpieczeństwa nie są kolejną nudną rzeczą do wykucia na pamięć, tylko przydatną wiedzą praktyczną, która będzie chronić jego własne pieniądze. Młody człowiek musi dostać zestaw zasad dotyczących tego, jak bezpiecznie korzystać z konta i karty. Dzięki temu będzie mógł właściwie reagować na zagrożenia czyhające na klientów banku.
Materiały pomocnicze dla Rodziców:
1. Bankowanie bez ryzyka. Zasady bezpiecznego korzystania z konta bankowego i karty płatniczej.
2. O co konsultant banku nigdy Cię nie zapyta. Praktyczny poradnik, jak bronić się przed vishingiem.
Wygoda i oszczędność czasu
I jeszcze jedna praktyczna podpowiedź – aktywne „bankowanie” w przypadku młodszych dzieci najczęściej sprowadza się do wypłaty gotówki z bankomatu.
Jeśli jednak Twoja pociecha jest nastolatkiem, zachęć ją do korzystania z bardziej zaawansowanych funkcjonalności, takich jak usługa cashback, płatności Blik czy doładowanie telefonu przez serwis transakcyjny banku. Dzięki temu pokażesz dziecku, że konto służy nie tylko do „przechowywania” pieniędzy, lecz może znacząco ułatwić codzienne życie.
Materiały pomocnicze dla Rodziców:
1. Cashback, czyli jak łatwo i bez prowizji wypłacać gotówkę przy sklepowej kasie
2. Wszystko o płatnościach mobilnych Blik i czekach Blik
3. Doładowanie telefonu w bankowości elektronicznej. Działanie usługi i aktualne promocje
Strażnicy naszych oszczędności
Omówmy teraz na przykładach, jakie informacje warto przekazać dziecku w ramach poszczególnych “lekcji”. W pierwszej kolejności wyjaśnij mu znaczenie takich pojęć, jak login, hasło, PIN i kod CVV karty. Podkreśl, że bank stosuje różne zabezpieczenia, które chronią pieniądze klientów przed oszustami i sprawiają, że nikt obcy nie będzie miał dostępu do naszego rachunku. Tak więc login, hasło, PIN i kod CVV karty są niczym strażnicy, którzy niegdyś pilnowali skarbca za złotem i wpuszczali do niego tylko wybrane osoby.
W tym miejscu możesz dodać, że w przypadku konta dostęp do rachunku ma jedynie właściciel. Tylko on zna login, hasło, PIN i kod CVV karty i tylko on może nimi się posługiwać. Dziecko musi wiedzieć, że wrażliwe dane trzeba chronić przed obcymi i absolutnie nie wolno ich nikomu udostępniać. Ani koledze, ani ulubionej cioci, ani nawet pracownikowi banku. Jeśli Twoja pociecha otrzyma maila “z banku” z taką prośbą, musi wiedzieć, że jest to próba oszustwa.
Uczul dziecko zwłaszcza na to, by nie udostępniało nikomu numeru karty. Wyjaśnij, że chociaż kod CVV jest umieszczony w widocznym miejscu na odwrocie karty, nie wolno go ujawniać osobom trzecim. Dlatego chwalenie się własną kartą płatniczą na Facebooku nie jest dobrym pomysłem. Nie wolno także tracić swojej karty z pola widzenia podczas płacenia w sklepie ani pożyczać jej kolegom w szkole. W tym czasie ktoś może skopiować numer i wykorzystać go do zrobienia zakupów w Internecie na koszt posiadacza rachunku.
Materiały pomocnicze dla Rodziców:
1. Karta płatnicza - definicja, rodzaje, bezpieczeństwo
2. Jak bezpiecznie korzystać z karty płatniczej?
Kiedy strażnicy wkraczają do akcji?
Po tym wprowadzeniu przejdź do funkcji, jaką pełnią poszczególni „strażnicy” konta. Podkreśl, że hasło i login do rachunku są nam potrzebne, aby zalogować się na konto, aby następnie wykonać zaplanowaną operację (np. puścić przelew lub sprawdzić, ile pieniędzy mamy na rachunku). Z kolei PIN umożliwi nam wypłatę pieniędzy z bankomatu i opłacenie zakupów w sklepie. Natomiast kod CVV trzeba podać podczas płatności w Internecie.
Pierwsze logowanie do serwisu
Pretekstem do kolejnej rozmowy na temat korzystania z konta może być aktywacja dostępu do bankowości internetowej. Sprawdź, czy dziecko zapamiętało, jaką funkcję pełnią hasło i login, a następnie wprowadź kolejne informacje.
Wyjaśnij, że hasło do konta nie może być takie samo, jak do innych serwisów (poczty e-mail, Facebooka itp.), nie może być również zbyt proste, ponieważ internetowy złodziej może je odgadnąć. Podkreśl, że hasło powinno być odpowiednio długie (min. 8, maks. 20 znaków), zawierać zarówno wielkie, jak i małe litery oraz znaki specjalne (np. !, @, # itd.). Następnie poproś dziecko, by zapisało na kartce przykłady prostych i skomplikowanych haseł i wspólnie oceńcie ich poziom trudności.
W dalszej kolejności przećwicz z dzieckiem procedurę logowania się do serwisu – podczas tej czynności możesz napomknąć, że hasło do konta można w każdej chwili zmienić, a nawet ustanowić własny login (choć akurat ta opcja jest dostępna tylko w niektórych bankach).
Materiały pomocnicze dla Rodziców:
1. Najgorsze hasła do konta, czyli jak podłożyć się hakerom.
2. Co zrobić, gdy zapomnimy login lub hasło do konta?
Bezpieczne logowanie – na co zwracać uwagę
Korzystanie z bankowości elektronicznej jest wygodne, jednak wiąże się z przestrzeganiem kilku reguł, które warto wpoić nastolatkowi jak najwcześniej.
W czasie kolejnej rozmowy pokaż więc dziecku, w jaki sposób może sprawdzić, czy faktycznie wchodzi na stronę banku. Podkreśl, że przy prawidłowym adresie internetowym widnieje symbol kłódki, a adres poprzedza protokół https://. Uczul też młodego człowieka na różne nietypowe sytuacje, które mogą sygnalizować atak hakerski. Wyjaśnij, że jeśli jakiś szczegół wzbudzi jego wątpliwość, musi jak najszybciej wyjść z przeglądarki i poinformować Cię o całym zdarzeniu.
Rozmawiając z nastolatkiem o zasadach bezpieczeństwa, zaznacz również, że powinien unikać logowania się do bankowości internetowej na komputerach publicznych – na przykład w bibliotece, w kafejce internetowej czy w szkole. Brak ścisłej kontroli nad komputerami w takich miejscach sprawia, że mogło zostać na nim zainstalowane oprogramowanie służące do wykradania danych i przejmowania haseł. Dziecko musi również wiedzieć, że nie powinno wpisywać strony banku w wyszukiwarkach typu Google, lecz bezpośrednio w pasku adresu przeglądarki. Na zakończenie podkreśl, że po zakończeniu pracy w bankowości on-line należy obowiązkowo wylogować się i poczekać na ekran potwierdzający wylogowanie.
Materiały pomocnicze dla Rodziców:
Zasady bezpiecznego korzystania z konta bankowego przez Internet
Uczymy się korzystać z karty
Kiedy już Twoje dziecko pozna zasady bezpiecznego logowania, możesz przejść o krok dalej i omówić funkcjonalności karty płatniczej. Wyjaśnij dziecku, że karta ułatwia korzystanie z pieniędzy na wiele sposobów i podaj przykłady takich sytuacji. Następnie odwiedź z pociechą sklep, zademonstruj, jak opłacić plastikiem zakupy i poproś, by samodzielnie przeprowadziła transakcję. Kolejnym przystankiem powinien być bankomat i krótki kurs wypłacania gotówki. Po powrocie do domu pokaż młodemu człowiekowi, jak wykonać płatność kartą w Internecie i na co podczas takiej operacji warto zwrócić uwagę.
Kiedy Twoja pociecha będzie trenowała poszczególne operacje, przekaż jej kolejną porcję wiedzy teoretycznej. Podkreśl, że karty należy pilnować jak oka w głowie i chronić przed niepowołanymi osobami. W przypadku jej zgubienia lub kradzieży trzeba jak najszybciej poinformować bank o tym fakcie, czyli dokonać zastrzeżenia karty.
Jednak, aby trwale zablokować kartę, dziecko musi znać numer do infolinii swojego banku. Jeżeli nie jest w stanie go zapamiętać, powinno go zapisać w pamięci telefonu lub w podręcznym kalendarzu (opcjonalnie możesz podać telefon do specjalnej infolinii udostępnionej przez Zintegrowany System Zastrzegania Kart Płatniczych. Numer 828 828 828 jest łatwy do zapamiętania, a poza tym działa przez 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu, z każdego miejsca na świecie).
Jakie jeszcze informacje warto podać podczas tych praktycznych ćwiczeń? Proponujemy, abyś początkowo ograniczył się do najbardziej podstawowych zasad bezpieczeństwa. Jeśli bowiem przedstawisz dziecku pełną listę zagrożeń, tylko je przestraszysz i być może zniechęcisz (pozostałe informacje zawsze możesz podać w późniejszym terminie). Wyjaśnij mu więc, że:
- nie powinno przechowywać numeru PIN razem z kartą. Najlepiej niech go zapamięta i nie udostępnia nikomu,
- wpisując numer PIN do karty w bankomacie, niech zasłania klawiaturę dłonią,
- w przypadku zablokowania się karty w bankomacie nie powinno przyjmować pomocy od obcych osób, nawet jeżeli podają się za pracowników banku,
- jeżeli jakiś bankomat wygląda dziwnie (np. ma bardzo grubą klawiaturę), to lepiej nie wypłacać z niego gotówki.
Materiały pomocnicze dla Rodziców:
1. Aplikacja edukacyjna „NBP Poznaj bankomat” przygotowana przez Narodowy Bank Polski. Aplikacja uczy, jak działa bankomat i jaka jest jego budowa, a co za tym idzie – jak bezpiecznie z niego skorzystać. Można również za jej pomocą wykonać przykładowe operacje.
2. Jak zastrzec kartę płatniczą? Krótki i praktyczny poradnik.
Nic za darmo
Podczas rozmów z dzieckiem warto też poruszyć jeszcze jeden temat i odnieść się do opłat związanych z prowadzeniem rachunku. Naszym zdaniem młody człowiek powinien mieć świadomość, że bank nie jest instytucją charytatywną i za swoje usługi pobiera prowizje.
Jest faktem, że konta dla dzieci i młodzieży są zwykle darmowe (podobnie jak obsługa karty), jednak nawet wtedy za niektóre operacje musimy zapłacić. Przykładowo: wypłata gotówki z bankomatów w Polsce może być bezpłatna, jednak za granicą – już niekoniecznie. Warto więc uczulić dziecko na koszty związane z posiadaniem konta i pokazać mu wszystkie „haczyki” w cenniku.
Wprowadzenie w dorosłość
Założenie dziecku konta to ważny krok na jego drodze do samodzielności. Jeśli jednak chcesz, by Twoja pociecha korzystała z rachunku w mądry i rozważny sposób, zostań jej przewodnikiem w świecie finansów – wyjaśniaj, pokazuj, dziel się swoją wiedzą.
Przede wszystkim zadbaj o to, by wpoić młodemu nowicjuszowi zasady bezpieczeństwa chroniące kartę i konto. W ten sposób ustrzeżesz go przed popełnieniem błędów, które mogą skutkować nie tylko utratą pieniędzy, lecz również - utratą zaufania do banku.
Komentarze
(0)