Jak cofnąć przelew i ile to kosztuje?

Wpisując w pośpiechu 26 cyfr numeru rachunku bankowego łatwo o pomyłkę i wysłanie pieniędzy do przypadkowej osoby. Nietrudno też jest pomylić się w kwocie przelewu. Co wtedy? Czy jest szansa na odzyskanie środków i ile to kosztuje? Zapytaliśmy o te kwestie największe banki działające w Polsce.

• Poprawny numer rachunku bankowego
• Na czym polega anulowanie przelewu?
• Jak cofnąć przelew w różnych bankach?
• Gdzie szukać opcji wycofania przelewu?
• Jak cofnąć przelew Blik?
• Czy można wycofać przelew PayPal?
• Zwrot środków z błędnego przelewu
• Ile kosztuje cofnięcie przelewu?
• Popełniłeś błąd? Działaj jak najszybciej!

Trudno dziś sobie wyobrazić życie bez bankowości elektronicznej. Korzysta z niej coraz więcej osób i lawinowo rośnie liczba przelewów związanych z rozliczeniami między bliskimi czy znajomymi, regulowaniem różnego rodzaju opłat, zakupami internetowymi. Dość powiedzieć, że w 2022 r. Krajowa Izba Rozliczeniowa odnotowała ponad 2,18 mld transakcji na łączną kwotę 7,86 bln zł (w 2020 r. było 2,01 mld transakcji, których wartość wyniosła 5,96 bln zł, a w 2021 r. - 2,12 mld transakcji na łączną kwotę 6,8 bln zł).

Przy takiej liczbie operacji zupełnie naturalnym jest, że zdarzają się błędy – ktoś wpisze niewłaściwą kwotę przelewu, inny poda nieprawidłowy numer rachunku odbiorcy, a jeszcze inny wyśle pieniądze na już nieistniejące konto. Różne warianty pomyłek opisaliśmy w tekście „Jak odzyskać środki z błędnego przelewu? Przegląd możliwości”.

Rodzi się więc pytanie, czy zatrzymanie/wycofanie błędnej dyspozycji jest możliwe, kiedy i jak można to zrobić. Nie bez znaczenia jest też kwestia, ile to kosztuje. Powyższe pytania zadaliśmy największym bankom działającym w Polsce. Instytucje finansowe zapytaliśmy też o rozwiązania, które mają zapobiegać pomyłkom w przelewach oraz o to, jak pomagają swoim klientom, gdy zdarzy im się przesłać pieniądze na błędny rachunek, pomylić odbiorcę przelewu.

Poprawny numer rachunku bankowego

Numer rachunku bankowego składa się z 26 cyfr, przy czym tylko 16 z nich identyfikuje odbiorcę. Pozostałe to cyfry kontrolne (dwie początkowe) i cyfry określające bank (o tym, jakie numery przypisane są do różnych instytucji finansowych, przeczytasz w artykule "Jaki to bank? Identyfikacja banku po numerze konta"). Dokładnie omówienie elementów składowych numeru rachunku bankowego zawarliśmy w tekście "Numer IBAN i format NRB”).

Zasady tworzenia numeru rachunku bankowego pozwalają na zastosowanie zabezpieczeń, które zmniejszą ryzyko wysłania pieniędzy na błędne konto. Tyle tylko, że ograniczają się one do pomyłki w danych rachunku, nie ma możliwości wyeliminowania wykonania transakcji do niewłaściwej osoby. Systemy bankowe rozpoznają bowiem adresata przelewu po podanym w dyspozycji numerze konta, bez konfrontowania tego z danymi z rubryki Odbiorca przelewu czy informacjami o właścicielu rachunku.

Do tego problemu wrócimy za chwilę, a teraz spójrzmy, jak banki troszczą się o to, by klient wpisał poprawny numer konta odbiorcy. Pierwsza możliwość polega na wyświetleniu komunikatu skierowanego do nadawcy przelewu, by ten upewnił się, czy wpisany/wklejony przez niego numer konta jest prawidłowy, czy rzeczywiście na ten rachunek zamierza wysłać pieniądze. Takie rozwiązanie stosuje zdecydowana większość banków.

Druga opcja to umożliwienie automatycznego wklejenia tylko 24 cyfr. W BNP Paribas konieczne jest samodzielnie wpisanie dwóch ostatnich, a w ING Banku Śląskim – dwóch pierwszych.

Standardem jest, że w bankowości internetowej po wpisaniu numeru rachunku wyświetla się nazwa banku, do którego trafi przelew. Taka informacja nie pojawia się w aplikacjach mobilnych niektórych banków, np. Citibanku, mBanku, Santander Bank Polska.

Na czym polega anulowanie przelewu?

Wiesz już, jak banki chronią klientów przed wysłaniem pieniędzy na niewłaściwy rachunek. Czas zastanowić się, na czym polega anulowanie przelewu. Krótko mówiąc, jest to wycofanie zlecenia płatniczego z systemu transakcyjnego banku. Taka operacja możliwa jest tylko w odniesieniu do przelewów realizowanych w trybie zwykłym. Zlecenia natychmiastowe (Express Elixir, Blue Cash) a także te wewnętrzne (w ramach danego banku) od razu są kierowane do realizacji w systemie transakcyjnym i nie ma możliwości ich zatrzymania.

Jak cofnąć przelew w różnych bankach?

Odpowiadając na powyższe pytanie, w pierwszej kolejności trzeba ustalić, czy mamy do czynienia z przelewem bieżącym czy ze zleceniem z datą przyszłą. To drugie można na ogół wycofać do końca dnia roboczego poprzedzającego datę wskazanej realizacji. Oznacza to, że przelew zaplanowany na poniedziałek możesz anulować najpóźniej w piątek, a ten z datą realizacji w czwartek – w środę.

W przypadku przelewów bieżących sytuacja jest bardziej skomplikowana, możemy mieć bowiem do czynienia z dwiema możliwościami:

• danego dnia są jeszcze międzybankowe sesje Elixir i pieniądze mogą opuścić bank. W tym wariancie cofnięcie przelewu nie zawsze jest możliwe. Jeśli już, to dyspozycja musi być złożona z odpowiednim wyprzedzeniem w stosunku do godziny najbliższej sesji Elixir. W zależności od banku jest to kilkanaście bądź kilkadziesiąt minut;
• minęła już godzina graniczna obowiązująca w danej instytucji finansowej i transakcja będzie zrealizowana w następnym dniu roboczym. W tym wariancie przelew może być odwołany do końca danego dnia.

Podobne reguły dotyczą odwoływania przelewów w walutach obcych. W ich przypadku także decydujące znaczenie ma moment złożenia dyspozycji.

Bardzo bardzo różnorodnie podchodzą do możliwości anulowania przelewów bieżących. Jedne nie dają takiej możliwości wcale, inne informują o niej ogólnikowo, jeszcze inne piszą o niej bardzo szczegółowo. PKO BP przygotował obszerny tekst na temat wycofywania przelewów, a ING Bank Śląski poradnik dotyczący anulowania transakcji, w którym precyzyjnie podaje godziny, do których można to zrobić.

W momencie, gdy przelew już wyjdzie z banku, ten może go jeszcze próbować zatrzymać z pomocą Krajowej Izby Rozliczeniowej (KIR) nadzorującej System Elixir, ale jest to stosowane tylko w wyjątkowych sytuacjach.

Jeśli z jakiegoś powodu nie jesteś w stanie odwołać przelewu z datą przyszłą, to możesz jeszcze zrobić transfer wewnętrzny (np. na konto oszczędnościowe, lokatę), by na rachunku, z którego ma być zrealizowany zaplanowany przelew, została mniejsza kwota niż potrzebna na wykonanie zlecenia. Wówczas nie dojdzie do jego realizacji.

Gdzie szukać opcji wycofania przelewu?

Część banków umożliwia swoim klientom samodzielne wycofanie przelewu, także tego z datą bieżącą, o ile nie został on jeszcze przekazany do puli mającej trafić na sesję międzybankową. Aby anulować zleconą operację należy zalogować się do bankowości internetowej, wybrać rachunek, który nas interesuje i wejść w jego szczegóły. Jeśli widać listę transakcji oczekujących na realizację, to wystarczy usunąć tę, która nie powinna zostać zrealizowana i potwierdzić swoją dyspozycję.

Jak cofnąć przelew Blik?

Przelewy Blik stają się coraz popularniejsze, lawinowo rośnie ich liczba, więc w rozważaniach nt. cofnięcia przelewu nie sposób pominąć tego aspektu. Niestety nie mamy dobrych wiadomości dla roztargnionych czy niezbyt uważnych. Przelewy na telefon Blik realizowane są natychmiast, nie ma możliwości zatrzymania takiej transakcji.

Kiedy już ją wykonamy, pozostaje kontakt z osobą, do której wysłaliśmy pieniądze i poproszenie jej o ich zwrot lub złożenie reklamacji/wniosku o odzyskanie środków.

Czy można wycofać przelew PayPal?

Nie brakuje też zwolenników korzystania z PayPal. Sprawdziliśmy więc również szanse na odwołanie przelewu tego typu. I tu możliwości są ograniczone, w zasadzie można je wykorzystać tylko wtedy, gdy odbiorca pieniędzy nie ma jeszcze konta PayPal lub został wpisany nieprawidłowy adres e-mail. Wystarczy wtedy kliknąć Anuluj przy opisie transakcji.

Gorzej, gdy pieniądze trafiły już do adresata. Wówczas pozostają działania, o których wspomnieliśmy przy Bliku.

Zwrot środków z błędnego przelewu

Kiedy przelew opuści Twój bank, pozostaje czekać, aż dotrze do banku odbiorcy i „odbije się” od jego systemu transakcyjnego (gdy rachunek jest zamknięty lub nie istnieje), po czym wróci jedną z najbliższych sesji Elixir do Ciebie (co jest najszczęśliwszym rozwiązaniem) albo wpłynie na docelowe konto. Jeśli pieniądze nie wrócą w ciągu kilku dni, należy poprosić swój bank o odzyskanie pomyłkowo przelanej kwoty.

Niektóre banki traktują to jako reklamację, inne jako wniosek klienta, gdyż dotyczy operacji zrealizowanej poprawnie. Nazwa procedury obowiązująca w danej instytucji nie ma znaczenia. Musisz po prostu skorzystać z formularza kontaktowego w bankowości elektronicznej, złożyć pisemną dyspozycję w placówce banku lub zlecenie ustne na infolinii, w którym opiszesz sytuację, wskażesz istotę problemu (np. błędna kwota, niepoprawny numer rachunku) i określisz swoją prośbę (np. zwrot przez odbiorcę przelanej kwoty w całości lub tylko nadwyżki ponad tę, którą powinien otrzymać).

Po otrzymaniu takiej dyspozycji instytucja finansowa zwraca się w ciągu kilku dni do drugiej za pośrednictwem systemu Ognivo, by ta poprosiła swojego klienta o zwrot nienależnych mu środków. Jeśli zastosuje się on do prośby, to pieniądze zostaną przelane na konto techniczne w banku nadawcy, a stamtąd trafią na rachunek, z którego „wyszły”. Takie rozwiązanie ma zapewnić anonimowość klientom, którzy przypadkowo otrzymali pieniądze.

Możliwe jest, że odbiorca błędnego przelewu nie będzie chciał oddać pieniędzy. Wówczas masz prawo zażądać ujawnienia jego danych osobowych i po ich uzyskaniu będziesz mógł wystąpić do sądu o wyegzekwowanie zwrotu środków.

Za udostępnienie informacji o odbiorcy pomyłkowego przelewu banki nie pobierają opłat.

Obowiązek zwrotu otrzymanych przez pomyłkę pieniędzy wynika z artykułu 405 kodeksu cywilnego, który mówi o bezpodstawnym wzbogaceniu się.
Inne przepisy wspomnianego aktu prawnego wskazują, że nienależne świadczenie należy oddać bezzwłocznie po otrzymaniu wezwania.
Okres przedawnienia roszczeń wynosi 6 lat od daty wykonania błędnego przelewu. Przy czym jeśli konto, z którego wyszły środki, zostało zamknięte, to w grę wchodzą przepisy o przedawnieniu roszczeń z rachunku bankowego, które mówią o okresie 2 lat od chwili likwidacji ROR-u.

Ile kosztuje cofnięcie przelewu?

Analiza informacji dostarczonych nam przez banki skłania do stwierdzenia, że instytucje finansowe lubią skrajności: część nie pobiera żadnych opłat za anulowanie przelewu oraz za pomoc w odzyskaniu pomyłkowo przesłanych pieniędzy, natomiast inne liczą sobie za to bardzo drogo.

Jak widzisz, odpowiedź na pytanie Czy można cofnąć przelew? może być twierdząca, ale uzależniona jest od konkretnej sytuacji. Radzimy więc, by dla uniknięcia kłopotów i stresów operacji finansowych nie dokonywać w pośpiechu, w miejscu, które nie zapewnia komfortu i bezpieczeństwa. Zabezpieczenia stosowane przez banki chronią jedynie przed wpisaniem numeru rachunku niespełniającego standardów, nie wykluczają jednak możliwości wysłania pieniędzy na istniejące, ale błędne konto. Systemy transakcyjne nie są tym bardziej w stanie zweryfikować poprawności kwoty. Tak więc to w Twoim interesie leży, by zachować staranność i wpisać wszystkie dane odbiorcy oraz należną mu kwotę poprawnie. Jeśli już popełnisz błąd i najpóźniej w ciągu kilku dni pieniądze nie wrócą do Ciebie, to powinieneś jak najszybciej skontaktować z bankiem i rozpocząć procedurę reklamacyjną. Najlepiej zrobić to telefonicznie, bo podczas rozmowy z doradcą możesz uzyskać dodatkowe wyjaśnienia.

Czas Twojej reakcji ma duże znaczenie, bo nie można wykluczyć, że odbiorca przelewu wykorzysta otrzymane środki, co utrudni ich odzyskanie.

Zdarzyło Ci się wysłać przelew na błędny numer konta, prosiłeś bank o pomoc w odzyskaniu pieniędzy? Podziel się swoimi doświadczeniami z innymi, pisząc komentarz pod tekstem.