Na czym polega faktoring odwrotny i czy warto z niego korzystać?

Faktoring odwrócony (inaczej: odwrotny, dłużny, zakupowy) jest specyficznym rodzajem usługi faktoringowej. Umożliwia przedsiębiorstwu zachowanie płynności finansowej oraz terminowe regulowanie płatności wobec dostawców.

• Co to jest faktoring odwrotny i czym różni się od pozostałych form faktoringu?
• Jak uzyskać odwrotne finansowanie faktur?
• Faktoring odwrotny - koszty
• Faktoring dłużny w bilansie
• Faktoring odwrotny w księgach rachunkowych
• Faktoring odwrócony - księgowanie na przykładzie
• Faktoring odwrotny a split payment
• Faktoring odwrócony - czy warto z niego skorzystać?

Co to jest faktoring odwrotny i czym różni się od pozostałych form faktoringu?

W klasycznym faktoringu przedsiębiorca (faktorant) przekazuje faktorowi nieprzeterminowane faktury sprzedażowe wystawione na konkretnych kontrahentów, czyli odbiorców jego produktów lub usług. Następnie faktor - po sprawdzeniu zasadności płatności - przelewa na konto przedsiębiorcy część kwoty, na jaką została wystawiona faktura (z reguły jest to od 60% do nawet 100%), pomniejszając ją o swoją prowizję. W efekcie przedsiębiorca - mimo iż wystawił fakturę z długim terminem płatności - nie musi miesiącami oczekiwać na zapłatę za sprzedany towar lub wykonaną usługę i dysponuje środkami niemal natychmiast po dokonaniu sprzedaży.

Natomiast faktoring odwrotny polega na finansowaniu zakupów dokonanych przez przedsiębiorcę. Faktor opłaca fakturę kosztową swojego klienta, dzięki czemu może on wykorzystać wolne środki finansowe na dowolny cel związany z bieżącą działalnością firmy. W ustalonym terminie przedsiębiorca zwraca faktorowi kwotę wykupu faktury powiększoną o prowizję i odsetki.

Najważniejsze różnice między faktoringiem odwrotnym a faktoringiem klasycznym przedstawia poniższa tabelka.

Jak uzyskać odwrotne finansowanie faktur?

Aby zgłosić fakturę kosztową do finansowania, w większości firm faktoringowych wystarczy wypełnić wniosek zamieszczony na stronie internetowej. We wniosku należy podać dane kontaktowe, podstawowe informacje na temat firmy oraz dane dostawcy, a także załączyć dokument potwierdzający zakup (np. fakturę kosztową lub fakturę pro forma). Konieczne jest również zaznaczenie zgody na bezpośrednią płatność za fakturę przez firmę faktoringową. Z chwilą jej wyrażenia faktor wstępuje w prawa wierzyciela, a przedsiębiorca staje się jego dłużnikiem.

Po złożeniu wniosku firma faktoringowa ocenia kondycję finansową potencjalnego klienta i nadaje mu limit faktoringowy, zwany również limitem zakupowym. Jest to maksymalna kwota, jaką przedsiębiorstwo może otrzymać z tytułu udzielonego finansowania. Środki są uruchamiane natychmiast po podpisaniu umowy i po uzyskaniu od odbiorcy oświadczenia o zgodności faktury z zamówieniem. Faktor dokonuje zapłaty bezpośrednio na rachunek kontrahenta podany we wniosku. W ostatnim etapie przedsiębiorca reguluje płatność na rzecz faktora (z uwzględnieniem prowizji faktoringowej) po ustalonym w umowie okresie prolongaty, np. 30, 60, a nawet 90 dni później.

Ważne! Faktury zgłaszane do finansowania nie mogą być przeterminowane.

Faktoring odwrotny - koszty

W większości firm faktoringowych koszt usługi jest ustalany indywidualnie. Wysokość opłat zależy od kwoty finansowania oraz oceny kondycji finansowej faktoranta. Z reguły przedsiębiorca płaci prowizję faktoringową (najczęściej jest to określony procent od wartości faktury) oraz odsetki dyskontowe. Warto jednak podkreślić, że niektóre firmy faktoringowe mogą narzucać dodatkowe opłaty, np. prowizję przygotowawczą lub prowizję za zaangażowanie (czyli za brak wykorzystania przyznanego limitu).

Faktoring dłużny w bilansie

Jak już wiemy, za pomocą faktoringu zakupowego przedsiębiorca może finansować własne zobowiązania wobec dostawców. Faktury, które zostały zapłacone w jego imieniu przez firmę faktoringową (i nierozliczone po jej stronie), powinny być zaksięgowane na koniec okresu sprawozdawczego po pasywnej stronie w bilansie w pozycji "Pozostałe zobowiązania".

Natomiast faktury od faktora za świadczoną usługę faktoringową powinny zostać ujęte w rubryce "Zobowiązania handlowe".

Faktoring odwrotny w księgach rachunkowych

Faktoring odwrócony w księgach rachunkowych polega na zaksięgowaniu zmiany wierzyciela. "Pierwotnym" wierzycielem jest dostawca, od którego przedsiębiorstwo zakupiło towar lub usługę, jednak po uregulowaniu zobowiązania przez firmę faktoringową to ona wchodzi w prawa wierzyciela i to ona ma prawo żądać od przedsiębiorcy spłaty należności. Na podstawie informacji otrzymanej od faktora o sfinansowaniu faktury kosztowej, przedsiębiorstwo musi więc przeksięgować wierzytelność następującym zapisem:

Wn konto 21 "Rozrachunki z dostawcami" lub konto 24 "Pozostałe rozrachunki",

Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki"

na:

Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki"

Ma konto 13-0 "Rachunek bieżący"

Faktoring odwrócony - księgowanie na przykładzie

Ewidencja księgowa w przypadku faktoringu odwróconego powinna wyglądać następująco:

Faktoring odwrotny a split payment

Obowiązek dokonania przelewu za fakturę w mechanizmie split payment występuje również w przypadku faktury przekazanej do faktoringu. Faktor dokonuje spłaty zobowiązań klienta wobec jego dostawców z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności, o ile faktury przekraczają wartość 15 000 zł i dotyczą towarów lub usług wskazanych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT.

Identyczna zasada obowiązuje w przypadku spłaty dokonanej przez klienta na rzecz faktora. Takie stanowisko zajął Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w indywidualnej interpretacji z dnia 14 lutego 2020 r. Uznał on, że "płatność na rzecz faktora stanowi zapłatę za dostawę towaru lub świadczenie usługi, zatem spłata zobowiązań przez nabywcę towarów/usług powinna być dokonywana w mechanizmie podzielonej płatności".

Faktoring odwrócony - czy warto z niego skorzystać?

Faktoring zakupowy jest rozwiązaniem, które może przynieść szereg korzyści. Tę formę faktoringu można polecić zwłaszcza firmom, które kupują towar z krótkim terminem płatności i jednocześnie mają problem ze spłatą zobowiązań, ponieważ same są ofiarami zatorów płatniczych i nie są w stanie wyegzekwować należności od swoich odbiorców. Sytuacja, kiedy firma nie ma pieniędzy na koncie, zalega z płatnościami wobec ZUS i urzędu skarbowego, brakuje jej środków na zakup towarów i nie jest w stanie płacić pensji swoim pracownikom, może w skrajnych przypadkach zakończyć się nawet bankructwem. W tym przypadku najprostszym sposobem na zachowanie płynności finansowej może okazać się długoterminowe finansowanie na poczet zakupów.
Uzyskanie środków finansowych w ramach faktoringu odwrotnego jest znacznie łatwiejsze niż uzyskanie kredytu obrotowego w banku. Bank - zanim wyrazi zgodę na przekazanie pieniędzy - przeprowadza szereg czynności, które mają zminimalizować ryzyko związane z ewentualną niewypłacalnością kredytobiorcy i wnikliwie ocenia zdolność kredytową firmy. Firmy faktoringowe weryfikują swoich klientów mniej szczegółowo i szybciej podejmują decyzję o przyznaniu finansowania.

Faktoring odwrotny pozwala też na bezproblemowe regulowanie bieżących zobowiązań wobec dostawców, dzięki czemu przedsiębiorstwo zyskuje opinię wiarygodnego partnera i w wielu przypadkach jest w stanie wynegocjować korzystniejsze warunki zakupu towarów czy usług.