Moneteo
Spis treści
Wróć

Fundusze Venture Capital (VC) - czym są i jak zdobyć ich wsparcie

Beata Szymańska
Beata Szymańska
Analityk produktów finansowych
Beata Szymańska
Beata Szymańska
Analityk produktów finansowych

139 publikacji 148 komentarzy

W Moneteo specjalizuje się w analizowaniu produktów dedykowanych klientom firmowym oraz w tekstach poradnikowych przeznaczonych dla bankowych nowicjuszy. Oprócz tego zajmuje się aktualizacją danych i zmianami w bankowych ofertach.


Fundusze Venture Capital (VC) - czym są i jak zdobyć ich wsparcie

Czym są fundusze Venture Capital?

Zacznijmy od wyjaśnienia, czym są i jak działają fundusze typu Venture Capital. Są to firmy zajmujące się inwestowaniem w przedsięwzięcia obarczone wysokim poziomem ryzyka i jednocześnie umożliwiające osiągnięcie ponadprzeciętnych zysków.

Fundusze VC de facto pełnią rolę pośrednika między grupą prywatnych lub instytucjonalnych inwestorów a firmami poszukującymi środków na dalszy rozwój. Kapitałodawcami w funduszach Venture Capital mogą być zarówno osoby prywatne, np. właściciele dobrze prosperujących przedsiębiorstw, jak i agencje rządowe, fundacje, towarzystwa ubezpieczeniowe, fundusze emerytalne, banki czy też korporacje. Podmioty te przekazują funduszom środki finansowe, one zaś inwestują zgromadzony kapitał w spółki posiadające duży potencjał biznesowy.

W zależności od obranej strategii fundusz może się specjalizować w finansowaniu start-upów bądź firm we wczesnej fazie rozwoju lub preferować spółki znajdujące się na etapie wzrostu. Może również wpierać przedsiębiorstwa reprezentujące określoną branżę lub dywersyfikować swój portfel, inwestując w firmy działające w różnych sektorach gospodarki.

Reasumując, fundusze wysokiego ryzyka działają dwutorowo - z jednej strony starają się przyciągnąć jak najwięcej kapitałodawców, z drugiej - znaleźć przedsiębiorstwa pozwalające osiągnąć wysoką stopę zwrotu z inwestycji.

Jakie podmioty mogą liczyć na dofinansowanie VC? 

Szansę na uzyskanie finansowego wsparcia z funduszy venture capital mają wyłącznie spółki, które nie są notowane na giełdzie. Ponadto przedsiębiorstwa, które chcą skorzystać z tej formy finansowania, powinny spełniać następujące kryteria:

  • działać na rynku, na którym występuje trend wzrostowy,
  • dysponować innowacyjnym produktem, metodą produkcji lub usługą, umożliwiającą zbudowanie przewagi konkurencyjnej lub technologicznej,
  • posiadać zweryfikowany rynkowo model biznesowy i jasną wizję rozwoju,
  • dysponować dobrą kadrą kierowniczą.

W jaki sposób fundusze VC oceniają projekty inwestycyjne?

Pozyskanie inwestora jest procesem czasochłonnym - przeciętnie trwa od 3 do 12 miesięcy - i składa się z kilku etapów. Z reguły firma poszukująca inwestora zewnętrznego zgłasza się ze swoim pomysłem do wybranego funduszu, ten zaś wstępnie ocenia i weryfikuje projekt na podstawie przesłanego teasera inwestycyjnego. Jeśli decyzja jest pozytywna, firma zostaje zaproszona na spotkanie z analitykiem, podczas którego ma szansę na dokładniejsze omówienie pomysłu i przekonanie inwestora do swojej wizji.

W zgodnej opinii ekspertów podstawą sukcesu na tym etapie jest dobrze przygotowany teaser inwestycyjny. Dokument powinien być prosty, zwięzły i czytelny (tak aby dało się go szybko ocenić), a jednocześnie zawierać wszystkie najistotniejsze informacje. Należy w nim umieścić: opis produktu\usługi, krótką charakterystykę modelu biznesowego, dane na temat wielkości rynku i bariery wejścia na rynek, analizę konkurencji, podstawowe dane finansowe firmy, kwotę inwestycji, informacje na temat zespołu zarządzającego projektem.

Kolejnym krokiem jest uzgodnienie przez obie strony wstępnych warunków, takich jak wysokość inwestycji, wycena udziałów, termin realizacji inwestycji, a następnie podpisanie listu intencyjnego (tzw. termsheet) oraz umowy o zachowaniu poufności.

Venture capital - co to jest due diligence i do czego służy

Wszystkie te działania można porównać do preselekcji, w takcie której inwestorzy venture capital wyławiają najciekawsze projekty, jednak nie analizują ich zbyt dokładnie. Szczegółowe badanie różnych aspektów inwestycji jest zarezerwowane dla drugiego etapu - tzw. due diligence. Obejmuje on zebranie informacji na temat kondycji finansowej, prawnej, podatkowej, handlowej i technologicznej przedsiębiorstwa przez niezależną od funduszu firmę audytorską. Takie badanie może trwać od tygodnia do nawet pół roku w zależności od wielkości i zakresu działania sprawdzanej spółki. Reasumując, due diligence ma na celu szczegółową ocenę aktualnej sytuacji przedsiębiorstwa oraz określenie potencjalnego ryzyka związanego z planowaną transakcją kapitałową.

Po przedstawieniu wyników kontroli fundusz VC podejmuje ostateczną decyzję dotyczącą dalszej współpracy. Jeśli firma została oceniona pozytywnie, zostaje sporządzona umowa inwestycyjna. Jednym z najistotniejszych jej elementów jest struktura właścicielska, określająca udziały poszczególnych osób w danym przedsiębiorstwie. Konieczne jest tutaj oznaczenie liczby udziałów oraz terminu ich objęcia przez konkretne osoby. Kolejnym ważnym elementem jest wskazanie praw i obowiązków oraz szczególnych uprawnień inwestora i założycieli firmy, a także określenie sposobu wyjścia z inwestycji (może być to np. sprzedaż udziałów innemu inwestorowi, wejście spółki na giełdę, umorzenie udziałów / akcji za wynagrodzeniem, ich wykup przez założycieli i spółkę, wyprzedaż majątku spółki i jej likwidacja w przypadku niepowodzenia projektu).

Przykładowo - umowa może zawierać zapis, iż po objęciu udziałów mniejszościowych inwestor będzie kontrolował spółkę z poziomu rady nadzorczej, nie angażując się bezpośrednio w zarządzanie firmą. Fundusz może również zobowiązać się do wspierania partnera w kwestiach podatkowych, prawnych i finansowych.

Venture Capital - wady i zalety

Venture Capital jako źródło finansowania przedsiębiorstw ma zarówno swoje plusy, jak i minusy. Uzyskanie finansowego wsparcia od inwestorów VC zajmuje młodej firmie od 6 do 12 miesięcy, trwa więc o wiele dłużej niż pozyskanie kapitału za pomocą kredytu bankowego. Kolejną wadą jest częściowa utrata kontroli nad własnym projektem. Inwestor przystępuje do spółki jako wspólnik i choć najczęściej nie angażuje się w bezpośrednie zarządzanie firmą, to jednak ma prawo decydowania o jej rozwoju, zaś jego pomysły nie muszą być identyczne z wizją właścicieli.

Kolejną kwestią, która budzi obawy młodych stażem przedsiębiorców, jest ryzyko związane z wyceną udziałów lub akcji. W momencie wyjścia inwestora okazuje się często, że wartość firmy wzrosła kilkukrotnie, a spółka sprzedała swoje udziały zbyt tanio (bądź też zgodziła się na zbyt duże dyskonto dla inwestora przy ustalaniu ceny akcji).

Forma finansowania w postaci venture capital może jednak przynieść młodej spółce wiele korzyści. Firma oferująca innowacyjne usługi lub produkty zyskuje nie tylko kapitał, lecz również wsparcie merytoryczne - bardzo często inwestor dzieli się z właścicielem start-upu swoją wiedzą z zakresu zarządzania, marketingu i finansów, udostępnia know-how oraz kontakty biznesowe, zapewnia pomoc specjalistów z zakresu prawa i podatków.

Co istotne, dzięki zastrzykowi gotówki z funduszu VC poprawie ulega struktura kapitałowa firmy, w efekcie VC może ona łatwiej pozyskiwać kolejnych inwestorów bądź też starać się o kredyt bankowy.

Inwestycje Venture Capital - przykłady

Jak wynika z raportów przygotowanych przez PFR Ventures i Inovo Venture Partners, w ostatnich kilku latach aktywność inwestycyjna na polskim rynku VC przybrała niespotykaną dotąd skalę, a uzyskane wyniki zaskakiwały ekspertów.

Przykładowo: w 2019 r. Spółka DocPlanner – właściciel internetowej platformy do umawiania wizyt lekarskich – pozyskała od kilku funduszy kwotę 344 mln zł. Równie pokaźny zastrzyk środków - 302 mln zł - zdobyła w 2020 r. krakowska spółka Brainly oferująca nowoczesną platformę edukacyjną.

Kapitał na start zasilił także podmioty gospodarcze w "fazie zasiewu" (seed stage) - np. Podlaski Fundusz Kapitałowy dofinansował założoną w 2015 r. przez dwóch studentów firmę Moony Lab, zajmującą się drukowaniem zdjęć zapisanych w pamięci komputera. Obecnie spółka zatrudnia 16 pracowników i wciąż udoskonala swoje produkty.

Z kolei w portfolio spółek portfelowych Aligo Venture Capital znajdują się takie przedsiębiorstwa jak PolBiotech działający na rynku usług biogazowych, Cavitel - producent ekologicznych wyrobów foliowych czy firma KSME specjalizująca się w zasobnikach energii.

Wyraźnie więc widać, że w ostatnich latach najpopularniejszym obszarem inwestycji VC były takie branże jak e-Commerce, ochrona środowiska, biotechnologia, IT / ICT, telemedycyna oraz urządzenia medyczne. Zainteresowaniem inwestorów cieszyły się również projekty z zakresu FinTech, Gaming, IOT (Internet of things) oraz OZE (odnawialne źródła energii).

Fundusze Venture Capital w Polsce w 2021 r.

Pomimo pandemii rok 2021 był dla rynku VC rekordowy - tylko w pierwszych trzech kwartałach łączna wartość kapitału, jaki polskie i zagraniczne fundusze zainwestowały w rodzime innowacyjne przedsiębiorstwa, wyniosła 1,76 mld zł (tym samym w 9 miesięcy udało się przewyższyć o 40% wynik z całego 2019 roku).

Większość tych środków dostarczyły podmioty publiczne, takie Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Krajowy Fundusz Kapitałowy, PFR Ventures, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR ) oraz Bank Gospodarstwa Krajowego - przykładowo w ramach programów BRIdge NCBR dokapitalizowało obiecujące projekty kwotą ok. 900 mln zł. Warto jednak podkreślić, że polskie fundusze VC coraz częściej pozyskiwały kapitał bezpośrednio z europejskich instytucji oraz od inwestorów prywatnych, w tym zagranicznych (głownie brytyjskich, niemieckich i czeskich). 

Reasumując, ostatni rok był dobry zarówno dla firm w "fazie zasiewu" (seed stage), jak i start-upów poszukujących kapitału na rozwój firmy czy też spółek na etapie ekspansji. Wygląda na to, że polskie firmy coraz sprawniej pozyskują kapitał i są coraz lepiej przygotowane do rozmów z inwestorami, z czego możemy się tylko cieszyć.


 


Komentarze

(0)
Dodaj swój komentarz...
Nie ma jeszcze komentarzy
Skomentuj jako pierwszy