- Co to jest BIK?
- Kilka słów o BIG-u
- Biuro Informacji Kredytowej, czyli zbiór informacji o kredytobiorcach
- Jak sprawdzić zadłużenie w BIK?
- Jak uzyskać darmowy raport BIK?
- Ile kosztuje i co zawiera raport BIK?
- Scoring, czyli ocena punktowa
- Alerty BIK
- Zastrzeżenie kredytowe
- Pakiet BIK Bezpieczna Rodzina
- Zastrzeganie dokumentów
- Raport BIK Moja Firma
- Raport BIK o Kontrahencie
- Po jakim czasie kredyt jest widoczny w BIK?a
- O czym instytucje finansowe informują BIK?
- Czas przechowywania historii kredytowej
- Działania „prewencyjne”
- Świadomy klient = spokojny klient
Po lekturze tego tekstu z pewnością nie będziesz się już bał znalezienia się w rejestrach BIK-u. Dowiesz się bowiem:
- co znajduje się w rejestrach BIK;
- o możliwości pobrania raportu na swój temat z portalu BIK, a także o swojej firmie i jej kontrahentach;
- jak poprawić swoją ocenę punktową i tym samym zwiększyć szanse na otrzymanie finansowania;
- po jakim czasie kredyt jest widoczny w BIK.
Zacznijmy jednak od zupełnie podstawowej rzeczy, czyli rozróżnienia dwóch różnych instytucji, których nazwy brzmią bardzo podobnie, a które tworzą grupę BIK działającą na rzecz całego systemu bankowego w Polsce. BIK, czyli Biuro Informacji Kredytowej, gromadzi informacje o osobach korzystających z produktów kredytowych, natomiast BIG, czyli Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor, zbiera dane na temat dłużników, czyli osób zalegających ze spłatą zobowiązań.
Co to jest BIK?
Biuro Informacji Kredytowej SA zostało utworzone w 1997 r. przez banki i Związek Banków Polskich na podstawie art. 105 ust. 4 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo Bankowe. Informacje przekazywane do BIK dotyczą historii kredytowej osób indywidualnych, rolników oraz innych podmiotów, w tym przedsiębiorców. Każdy korzystający z produktów kredytowych może pobrać raport BIK na swój temat.
Kilka słów o BIG-u
Zanim przejdziemy do dalszych zagadnień związanych z BIK-iem, zatrzymajmy się na moment przy skrócie BIG, czyli Biurze Informacji Gospodarczej, by pokazać ewidentną różnicę między tymi podmiotami.
W Polsce działa 5 BIG-ów prowadzących rejestry osób i podmiotów zalegających z ratami pożyczkowymi lub nieregulujących swoich zobowiązań. Są to: Krajowy Rejestr Długów, Rejestr Dłużników BIG InfoMonitor, Rejestr Dłużników ERIF, Krajowa Informacja Długów Telekomunikacyjnych BIG oraz Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej (KBIG). Warto wiedzieć, że istnieje też Europejski Rejestr Informacji Finansowej. Do wszystkich z nich, choć w różnym zakresie, trafiają informacje o należnościach, które nie zostały zapłacone w terminie.
Do Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor wpis jest wprowadzany, gdy od terminu zapłaty rachunku, którego wysokość przekracza 200 zł (w przypadku przedsiębiorców – 500 zł), minęło 30 dni. Dodatkowy warunek to 30 dni karencji od chwili powiadomienia dłużnika o zamiarze wpisania jego danych do BIG.
Osoby indywidualne mogą trafić do Rejestru Dłużników (tzw. czarna lista dłużników), zalegając z opłatami dla dostawców wszelakich usług (gazu, prądu, operatorów telefonii komórkowej, telewizji satelitarnej itp.), zaś firmy, gdy nie regulują terminowo należności wobec swoich kontrahentów.
Biuro Informacji Kredytowej, czyli zbiór informacji o kredytobiorcach
Wróćmy do BIK, czyli bazy, do której wpisywane są informacje o wszelkich produktach kredytowych, z których korzysta dana osoba/firma, przede wszystkim o kredytach i pożyczkach, ale i limitach kredytowych w koncie, kartach kredytowych, a nawet zakupach na raty. Rejestr BIK jest to więc zbiór danych o osobach/firmach, które z różnych przyczyn korzystają z pożyczonych pieniędzy. Raport BIK zawiera informacje wykorzystywane przez kredytodawców do szacowania ryzyka kredytowego, jest też elementem oceny zdolności kredytowej klienta.
W znalezieniu się w rejestrach BIK nie ma nic złego, wręcz przeciwnie. Długa i pozytywna historia kredytowa zapisana w BIK-u może być dużym atutem w chwili, gdy będziesz chciał zaciągnąć kredyt. Widząc, że w przeszłości rozsądnie gospodarowałeś swoimi finansami, terminowo regulowałeś swoje zobowiązania, bank zakwalifikuje Cię do grupy obniżonego ryzyka i zaoferuje Ci korzystniejsze warunki kredytu. Ma to olbrzymie znaczenie przy kredytach hipotecznych zaciąganych na kwoty liczone w setkach tysięcy złotych. W ich przypadku 0,1 p.p. różnicy w wysokości prowizji czy oprocentowania przekłada się na znaczne oszczędności dla kredytobiorcy.
W gorszej sytuacji są osoby, które nie mają historii kredytowej i Biuro Informacji Kredytowej nie może przygotować ich oceny punktowej. Tacy klienci są dla banków i innych instytucji finansowych „białą kartą”, nie sposób przewidzieć, jak będą się wywiązywali ze spłaty zobowiązań, więc analityk kredytowy z ostrożności zarekomenduje zakwalifikowanie takiego pożyczkobiorcy do grupy podwyższonego ryzyka.
Jak sprawdzić zadłużenie w BIK?
Takie pytanie stawia wiele osób, choć nie jest ono nazbyt ścisłe. Wysokość swojego zadłużenia powinieneś sprawdzić w instytucji finansowej (banku, SKOK-u, firmie pożyczkowej), w której zaciągnąłeś zobowiązanie. Natomiast raport BIK powie Ci, jak jest oceniana Twoja wiarygodność kredytowa, jaką ocenę punktową uzyskałeś.
Zamiast więc pytać: jak sprawdzić zadłużenie w BIK?, powinieneś postawić sobie znacznie ważniejsze pytanie: Jaki jest mój scoring BIK, jaka jest moja ocena punktowa? Pojęcia te występują w raporcie BIK, a ich omówienie znajdziesz poniżej.
Jak uzyskać darmowy raport BIK?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami każda osoba może poprosić raz na 6 miesięcy o bezpłatną wersję informacji zapisanych na jej temat w rejestrach BIK. Przed laty taki dokument nosił nazwę „informacja ustawowa”, obecnie poprawna jego nazwa brzmi „kopia danych”.
Warunkiem jej otrzymania jest złożenie stosownego wniosku na jeden z trzech sposobów:
- ze swojego konta na stronie www.bik.pl (konieczna jest wcześniejsza rejestracja);
- w formie papierowego podania wysłanego na adres Biura;
- w formie papierowego podania złożonego w Centrum Obsługi Klienta BIK przy ul. Postępu w Warszawie.
Infolinia BIK może Ci udzielić odpowiedzi na temat funkcjonowania BIK i jego oferty, ale nie możesz na niej złożyć wniosku o darmowy raport BIK.
Czas oczekiwania na zamówiony dokument może wynieść nawet 30 dni. Znajdują się w nim tylko podstawowe informacje dotyczące historii kredytowej wnioskodawcy, np. czy jakaś instytucja ma zastrzeżenia do spłacania przez niego zobowiązań, ale bez podania jej nazwy.
Mimo ograniczonego zakresu informacji i konieczności długiego oczekiwania na dokument warto pobrać darmowy raport BIK, by sprawdzić, czy dane są poprawne, czy przez przypadek w zestawieniu nie figuruje kredyt, którego nie zaciągałeś.
Ile kosztuje i co zawiera raport BIK?
Pełny zestaw wiadomości znajduje się w raportach płatnych. Pojedynczy raport BIK kosztuje 49 zł, a pakiet 6 szt. (wraz z dodatkowymi usługami: alerty BIK, wskaźnik BIK) ważny przez 12 miesięcy – 129 zł. Można też zamówić 1 raport z alertami BIK na 12 miesięcy. Taki zestaw usług kosztuje 85 zł.
Raport BIK można zamówić na stronie internetowej. Zawiera informacje z rejestrów Biura Informacji Kredytowej oraz z bazy BIG InfoMonitor, co pozwala prześledzić historię spłaty poszczególnych pożyczek oraz szczegóły innych zobowiązań (np. rachunków za prąd, gaz, telefon itp.). Podział danych na kilka sekcji pozwala na szybką ocenę swojej sytuacji:
- wskaźnik BIK pokazuje, czy masz aktualnie jakieś problemy z regulowaniem należności;
- ocena punktowa, czyli scoring wskazuje, czy należysz do klientów godnych zaufania czy może raczej do takich, do których należy podchodzić z ostrożnością. Raport zawiera też informację o czynnikach, jakie wpłynęły na Twoją ocenę i co możesz zrobić, by ją poprawić. Obszernie omawiamy ten temat poniżej;
- podsumowanie spłacanych kredytów – tabelaryczne ujęcie informacji o spłacanych kredytach pozwalające na błyskawiczną ocenę sytuacji;
kolor zielony - wszystko spłacane w terminie
kolor żółty - wystąpiły opóźnienia
kolor czerwony – kredyt nie jest spłacany
- postęp w spłacie kredytu;
- szczegółowa historia spłaty.
Scoring, czyli ocena punktowa
Zaciągając kredyt, terminowo spłacając kartę kredytową, korzystając z limitu zadłużenia w koncie lub kupując coś na raty, „pracujesz” na swoją historię kredytową w Biurze Informacji Kredytowej. Im będzie ona bogatsza i na dodatek pozbawiona „plam” w postaci informacji o nierzetelnym regulowaniu zobowiązań, tym większe szanse, że otrzymasz atrakcyjniejsze warunki kredytu, będziesz bowiem postrzegany jako wiarygodny i rzetelny klient.
Gdy chcesz pożyczyć pieniądze, instytucja finansowa pyta Cię o dochody i wysokość zobowiązań kredytowych, kwotę płaconych co miesiąc rachunków, by określić Twoją zdolność kredytową i ocenić, czy będziesz w stanie spłacić nową pożyczkę. Niezależnie od tego ocenia też ryzyko, że raty nie będą regulowane w terminie. Pomocna jest w tym ocena punktowa, czyli tzw. scoring (ang. score - wynik) obliczana według skomplikowanego algorytmu w przedziale od 0 do 100 punktów.
Im Twoja ocena punktowa jest wyższa, tym mniejsze ryzyko kłopotów ze spłatą zobowiązania, mniej prawdopodobne jest poniesienie przez pożyczkodawcę kosztów związanych z odzyskiwaniem długu. W tej sytuacji kredytodawca bez długiego zastanawiania się podejmie pozytywną decyzję kredytową, chętnie pożyczy Ci pieniądze na atrakcyjnych warunkach.
Co wpływa na scoring?
Czynniki decydujące o ocenie punktowej można podzielić na 4 grupy:
- terminowość – algorytm sprawdza, czy zdarzały Ci się opóźnienia w spłacie zobowiązań, ile one trwały i jakich kwot dotyczyły;
- korzystanie – umiarkowane wykorzystywanie limitów kart kredytowych, okazyjne sięganie po kredyty konsumpcyjne wpływa pozytywnie na ocenę punktową;
- wnioskowanie – to element, którego najbardziej boją się poszukujący najlepszej oferty kredytowej, bo wiele zapytań w krótkim czasie, zwłaszcza zakończonych decyzją odmowną, obniża wiarygodność klienta. Warto jednak wiedzieć, że wnioski o ten sam rodzaj produktu (np. kredyt gotówkowy) złożone w okresie 14 dni traktowane są jako jedno zapytanie i nie mają wpływu na scoring;
- doświadczenie – w tym przypadku duże znaczenie ma wspominana już kilkakrotnie długa i bogata kartoteka korzystania z produktów kredytowych. Dlatego w interesie kredytobiorcy jest wyrażenie zgody na przetwarzanie historii spłaty kredytu także po zapłaceniu ostatniej raty.
Musisz wiedzieć, że ocena punktowa jest wartością zmienną, różnice w jej wysokości mogą być znaczące. Choćby dlatego, że bank wpisze do rejestru informację o opóźnieniu w spłacie pożyczki czy zadłużenia z karty kredytowej, z historii „wypadnie” zapis o spłaconym terminowo kredycie.
Jak widzisz, scoring nie zależy od tajemniczych parametrów, ale od czynników, na które masz wpływ. Pamiętając o nich, możesz znacząco podnieść/obniżyć swoją ocenę, a zarazem wiarygodność kredytową i tym samym otrzymać lepsze/gorsze warunki pożyczki.
Alerty BIK
To bardzo przydatna usługa chroniąca w sytuacji utraty dokumentu tożsamości lub kradzieży danych osobowych. Korzystając z alertów BIK otrzymujesz informację o każdej próbie zaciągnięcia kredytu na Twoje dane oraz w chwili, gdy jesteś sprawdzany w Rejestrze Dłużników BIG Info Monitor. Może to być sygnał, że ktoś próbuje na Twoje nazwisko skorzystać z "chwilówki" lub zawrzeć umowę u operatora telefonicznego, dostawcy telewizji czy innego usługodawcy.
Koszt aktywacji alertów BIK wynosi 36 zł rocznie. Możesz tego dokonać na tej stronie BIK.
Zastrzeżenie kredytowe
Częścią usługi Alerty BIK jest zastrzeżenie kredytowe. Do jego uruchomienia nie potrzebne jest składanie wniosków, wystarczy jedno kliknięcie, by w systemie znalazła się informacja, iż nie planujesz wziąć kredytu. Jest to sygnałem dla podmiotów weryfikujących swoich klientów w BIK, że na Twoje dane nie powinni udzielić żadnego zobowiązania.
Gdy będziesz chciał wziąć kredyt czy pożyczkę, wystarczy, że zalogujesz się do systemu BIK i wyłączysz zastrzeżenie.
Pakiet BIK Bezpieczna Rodzina
Jeśli zależy Ci na kompleksowej ochronie siebie i bliskich (np. dzieci wkraczających w dorosłość czy rodziców nie najlepiej radzących sobie z finansami), możesz skorzystać z Pakietu BIK Bezpieczna Rodzina. W jego skład wchodzą:
- Alerty BIK dla Ciebie i 4 "podopiecznych" na 12 miesięcy, dzięki którym dostaniesz ostrzeżenie o zaległościach lub próbie wyłudzenia zobowiązania na dane osób objętych pakietem;
- Raport BIK (1 we wspólnej puli).
Pakiet BIK Bezpieczna Rodzina kosztuje 128 zł i jest aktywny przez 12 miesięcy. Po tym okresie nie jest automatycznie przedłużany, kolejne opłaty nie są pobierane. To Ty musisz zdecydować, czy chcesz nadal korzystać z tak wszechstronnej ochrony.
Dodajmy, że w pakiecie w wersji Plus, kosztującym 198 zł, zawarte jest 6 pobrań płatnej wersji Raportu BIK.
Zastrzeganie dokumentów
Wszyscy klienci BIK mogą korzystać z bezpłatnego zastrzegania dokumentów. Pozwala to „wyłączyć” dowód osobisty z obiegu, uniemożliwia zaciągnięcie zobowiązania na Twoje dane.
Zastrzeżenia możesz dokonać z dowolnego miejsca na świecie, kiedy tylko zorientujesz się, że utraciłeś dokument, wystarczy jedno kliknięcie po zalogowaniu się na konto na stronie BIK.
Raport BIK Moja Firma
Z usług BIK-u mogą korzystać także przedsiębiorcy, m.in. po to, by spojrzeć na finanse swojej firmy oczami banków. Zamawiając Raport BIK Moja Firma:
- sprawdzisz, czy nie zalegasz z płatnościami;
- ocenisz jakie szanse na kredyt ma Twoja firma;
- upewnisz się, że Twoja firma nie została wpisana do rejestru dłużników;
- przekonasz się, czy ktoś nie wziął kredytu na Twoją firmę.
Wspomniany raport można przeglądać online lub pobrać go jako plik PDF, by przedstawić go kontrahentom/klientom i w ten sposób udowodnić, że Twoja firma jest wiarygodnym, godnym zaufania partnerem biznesowym. Przykładowy raport pokazuje m.in. ocenę stanu poszczególnych zobowiązań, postępy w ich spłacie i szczegółową historię regulowania należności.
Pobranie Raportu BIK Moja Firma uwarunkowane jest posiadaniem konta na portalu BIK. Jeśli już je posiadasz, wystarczy, że dopiszesz do niego swoją firmę. Możliwe jest pobranie pojedynczego raportu lub zamówienie pakietu z usługami dodatkowymi. Są wśród nich 3 raporty o innych firmach, alerty i wskaźniki BIK o Twojej firmie i 3 innych.
Raport BIK o Kontrahencie
Współpraca z BIK pozwala nie tylko dobrze zaprezentować siebie w oczach innych, ale i uniknąć kontaktów biznesowych z nierzetelnymi partnerami. Umożliwia to Raport BIK o Kontrahencie. Wystarczy podać numer NIP firmy, którą chce się sprawdzić, by otrzymać informacje, czy figuruje ona w rejestrze dłużników, poznać szczegóły jej zobowiązań płatniczych i zadłużenia. Raport ujawnia, czy ewentualne zadłużenie to jedna faktura na niewielką kwotę, czy może regularne unikanie płacenia zobowiązań.
Po jakim czasie kredyt jest widoczny w BIK?a
Do 2016 r. instytucje finansowe miały obowiązek aktualizowania danych w BIK raz na miesiąc. Po nowelizacji prawa bankowego częstotliwość przekazywania informacji do rejestru została zwiększona do 7 dni. Z kolei przepisy dotyczące Biura Informacji Kredytowej również dają tej instytucji 7 dni na wprowadzenie zmian.
Teoretycznie więc zapis o nowym zapytaniu o kredyt czy zaciągnięciu kolejnego zobowiązania powinien się pojawić w BIK najpóźniej po 14 dniach. W praktyce jest to zdecydowanie krótszy czas, gdyż banki, SKOK-i i BIK wymuszają na sobie szybkie działania, by dostępne dane były jak najbardziej aktualne. W rezultacie zapisy są aktualizowane nawet 2 razy w tygodniu.
O czym instytucje finansowe informują BIK?
Dodajmy, że zakres informacji przekazywanych do BIK-u nie dotyczy tylko podpisania nowej umowy o produkty kredytowe czy rozwiązania dotychczasowej, ale także zmian warunków spłaty kredytu (np. po renegocjowaniu warunków pożyczki z klientem), aktualnego poziomu zadłużenia (dotyczy to zarówno „typowych” kredytów, jak i zakupów ratalnych czy limitów kredytowych) czy innych okoliczności z nim związanych (np. czas opóźnienia w spłacie, kwota zaległości).
Instytucje, które nie wywiązują się rzetelnie z obowiązku przekazywania informacji, mogą zostać ukarane grzywną do 30 tys. zł.
Czas przechowywania historii kredytowej
Informacje o zaciągniętych zobowiązaniach są przechowywane od momentu złożenia wniosku o kredyt czy pożyczkę i pozostają w rejestrach BIK aż do chwili spłaty ostatniej raty, zaprzestania korzystania z karty kredytowej czy limitu w koncie.
Zasada ta nie dotyczy produktów, które zostały spłacone z opóźnieniem przekraczającym 60 dni. W ich przypadku dane są przechowywane w rejestrach BIK przez 5 lat i nie ma możliwości ich usunięcia. Takie są przepisy i nic na to nie poradzisz. Czyszczenie BIK nie polega na usuwaniu niewygodnych dla kredytobiorcy danych, ale na korekcie nieprawdziwych lub nieaktualnych informacji.
Warto, byś wiedział, że możesz wyrazić zgodę, aby historia Twojego zobowiązania była widoczna także po uregulowaniu ostatniej raty, rozwiązaniu umowy o kartę kredytową czy limit w koncie. Przyda się to w chwili wnioskowania o kolejny produkt kredytowy. Jak wspominaliśmy, brak historii kredytowej działa na niekorzyść pożyczkobiorcy, kredytodawcy nieufnie podchodzą do klientów, o których nie mają żadnych informacji.
Działania „prewencyjne”
Jak widzisz, w zasobach BIK może się znajdować bardzo wiele danych, które będą miały istotny wpływ na warunki Twojego kredytu. Rozważając jego zaciągnięcie, zwłaszcza kredytu hipotecznego opiewającego na kilkaset tysięcy złotych, warto dokładnie sprawdzić poprawność informacji w rejestrach BIK. Po stwierdzeniu nieścisłości (np. brak informacji o spłaconym kredycie, zamkniętym limicie w koncie) powinieneś zwrócić się o ich usunięcie do kredytodawcy, który nie wywiązał się ze swoich obowiązków i nie dokonał zmian.
Możliwe, że wszystkie należności regulujesz terminowo, ale Twój scoring nie będzie wysoki. Powodem może być krótka, zawierająca niewiele informacji historia kredytowa. W tej sytuacji, planując zaciągnięcie większego zobowiązania z wyprzedzeniem możesz pomyśleć o skorzystaniu z karty kredytowej (uważaj na wysokość limitu, który może ograniczyć Twoją zdolność kredytową), kupieniu czegoś na raty i wywiązywaniu się terminowo z płatności, by w ten sposób „zarobić” dodatkowe punkty.
Karty kredytowe nie tylko pomagają zbudować pozytywną historię kredytową i wysoki scoring BIK. Jeśli będziesz z nich umiarkowanie aktywnie korzystać możesz dodatkowo zyskać kilkaset złotych premii. Zobacz nasz ranking kart kredytowych i przekonaj się sam!
Zaznaczmy, że najistotniejszym czynnikiem przy tworzeniu oceny punktowej jest terminowość regulowania należności, dlatego Twoim priorytetem powinno być unikanie zaległości, które popsują Twój obraz w BIK.
Dobrze jest też unikać maksymalnego wykorzystywania dostępnych limitów (na karcie kredytowej, debetu), bo to może wzbudzić obawy analityka kredytowego, że kiedyś przeszarżujesz i będziesz miał kłopot z terminowym uregulowaniem zobowiązania. Umiarkowane korzystanie z pieniędzy banku pokaże Cię jako osobę rozsądną, potrafiącą zarządzać swoimi finansami.
Wcześniejsze zajrzenie do raportu BIK pozwoli uniknąć kłopotliwych sytuacji związanych z odmową udzielenia kredytu czy zaproponowania go na mało atrakcyjnych warunkach, dzięki czemu załatwienie formalności będzie szybsze i mniej stresujące.
Powtórzmy raz jeszcze, że jeśli wzorowo regulujesz swoje zobowiązania, to opłaca się wyrazić zgodę na przetwarzanie informacji na ich temat także po ich spłacie, by liczba pozytywnych wpisów na Twój temat była jak najdłuższa. Pozytywna historia w BIK „pracuje” na Twoją korzyść.
Mając pewność, że informacje z BIK niczym Cię nie zaskoczą, spójrz na ranking kredytów gotówkowych i pomyśl nad najlepszą propozycją dla siebie.
Świadomy klient = spokojny klient
Przedstawiliśmy kompendium wiedzy na temat Biura Informacji Kredytowej. Teraz, rozmawiając z doradcą kredytowym o kolejnej pożyczce, słysząc o BIK-u, nie będziesz się gorączkowo zastanawiał co to jest BIK?, jak sprawdzić zadłużenie w BIK?, ale wyposażony w zdobytą wiedzę spokojnie przeanalizujesz przekazywane Ci informacje. Tym samym załatwisz wszystkie formalności związane z pożyczką sprawnie i bez niepotrzebnego stresu. A potem, co pewien czas, będziesz sięgał po raport BIK za darmo, by mieć pewność, że o niczym nie zapomniałeś, nikt nie zaciągnął zobowiązania na Twoje nazwisko.
