Do tej pory polscy sprzedawcy płacili jedne z najwyższych opłat interchange w Europie – średni poziom tej prowizji wynosił u nas ok. 1,6%, podczas gdy średnia europejska to ok. 0,7%. Klienci często spotykali się z sytuacją, kiedy nie mogli zapłacić kartą za drobne zakupy, bądź niejednokrotnie widzieli przy kasie informacje typu „Płatność kartą od 10 zł”. Właściciele sklepów narzekali z kolei na wysokie opłaty, które musieli regulować od każdej transakcji kartą. Próby wypracowania wspólnego rozwiązania przez zespół powołany przy NBP zakończyły się fiaskiem, wobec czego rząd postanowił wprowadzić zmiany odgórnie – od 1 stycznia 2014 r. opłaty interchange nie mogą przekraczać 0,5%, z tym że na wprowadzenie nowych uregulowań banki, agenci rozliczeniowi i organizacje płatnicze mają pół roku. 1 lipca ten okres przejściowy się skończył i można zadać sobie pytanie, czy coś się zmieniło. Odpowiedź nie jest tak jednoznaczna, jak mogłoby się wydawać.
Opłaty ponoszone przez sprzedawców od każdej transakcji kartą
Obniżka interchange miała zwiększyć obrót bezgotówkowy w kraju i skłonić sprzedawców do przyjmowania płatności kartą. Warto jednak zwrócić uwagę na całościową opłatę, którą płacą właściciele sklepów, czyli tzw. MSC (merchant service charge). Na ten koszt składa się kilka różnych prowizji:
- marża agenta rozliczeniowego (czyli firmy obsługującej terminale, np. First Data, Elavon itd.) – nie jest ona regulowana w żaden sposób i zależy tylko od stawki wynegocjowanej przez sprzedawcę; szacuje się, że może obecnie wynosić ok. 0,15%;
- opłaty systemowe i marketingowe – są one przekazywane organizacjom płatniczym (Visa lub MasterCard) i są przeznaczone m.in. na promocję płatności bezgotówkowych; obie prowizje wynoszą średnio ok. 0,38%;
- interchange – to faktyczny zysk banku z tytułu płatności kartą (z tych środków bank pokrywa np. koszty produkcji nowych kart); obecnie ta prowizja nie może przekroczyć 0,5%;
Z powyższych danych wynika, że sklep powinien płacić od każdej transakcji kartą ok. 1,03%. W istocie okazuje się jednak, że niektórzy właściciele mogą płacić takie same (całościowe) prowizje, jak do tej pory, a to za sprawą marży agentów rozliczeniowych. Wspomnieliśmy już, że stanowi ona część całej opłaty za płatność kartą, jednak jej wysokość nie uległa zmianie. Mogą zdarzyć się sytuacje, kiedy firma obsługująca terminale przerzuci na siebie obniżkę interchange – ogólna wielkość prowizji dla agenta nie zmieni się (pomimo niższego interchange), za to wzrośnie jego marża. Na takie niebezpieczeństwo wskazują niektórzy właściciele sklepów, dlatego zmiana ich sytuacji zależeć będzie w głównej mierze od wynegocjowania nowych, korzystnych warunków od firm obsługujących terminale płatnicze.
Oferta MasterCard
Do akcji wspierania obrotu bezgotówkowego włączył się także MasterCard. Wraz z początkiem lipca duże sieci handlowe mogą przystąpić do specjalnego programu Large Merchants Interchange Program, który ma zachęcić dużych detalistów do zaangażowania się w promocję płatności kartami. Oferta MasterCard przewiduje obniżoną stawkę interchange – 0,3% – dla tych akceptantów kart, których roczne obroty wynoszą min. 3 miliardy zł, a odsetek płatności kartami MasterCard i Maestro wynosi przynajmniej 22,5%. Organizacja zachęca także do wprowadzenia płatności bezgotówkowych tych detalistów, którzy do tej pory nie korzystali z tej formy zapłaty. Te sklepy także mogą skorzystać z obniżonych stawek interchange, jeśli w ciągu 2 lat odsetek płatności kartami MasterCard wyniesie u nich zakładane 22,5%.
Analitycy w ofercie MasterCard niemal od razu dopatrzyli się „wabika” na sieć Biedronka, której niechęć do przyjęcia płatności kartą obrosła już legendą, a nawet żartami. Przedstawiciele sieci od kilku miesięcy zapewniali, że obserwują rynek i jeśli sytuacja będzie zadowalająca, rozważą wprowadzenie płatności plastikiem. W tym przypadku obietnice się spełniły – od czerwca Biedronka rozpoczęła w swoich sklepach wdrażanie płatności bezgotówkowych. Wielu klientów z pewnością ucieszy fakt, że w jednym z popularniejszych dyskontów w końcu można zapłacić kartą i nie martwić się o brak gotówki.
Skutki obniżki opłaty interchange
Obniżka opłat interchange miała przynieść korzyści przede wszystkim właścicielom sklepów – niższe prowizje od płatności kartami, a tym samym wyższe zyski. Te ostatnie w praktyce będą jednak uzależnione od nowych warunków, jakie wynegocjują handlowcy w umowach z agentami rozliczeniowymi. Firmy obsługujące terminale płatnicze z kolei mogą zyskać na obniżce, zwiększając swoją marżę od każdej transakcji (przy niezmiennej ogólnej opłacie). A co z klientami? Oni z pewnością skorzystają na (teoretycznie) większej liczbie punktów, w których mogą zapłacić kartą. Niektórzy wspominali o wpływie nowych stawek interchange na obniżki cen towarów i usług, jednak w tej fazie obowiązywania nowych regulacji trudno mówić o takim zjawisku.
Sceptycy obawiali się także wzrostu opłat i prowizji bankowych, ponieważ na skutek niższych prowizji od płatności kartą spadną przychody banków. Początek lipca w tych kwestiach jak na razie nie przyniósł rewolucyjnych zmian, jednak nie jest wykluczone, że banki w końcu zareagują na niższe stawki interchange. Sytuację mogą jeszcze zmienić plany Komisji Europejskiej, zakładające obniżenie prowizji za transakcje plastikiem w całej UE do 0,2% dla kart debetowych i 0,3% dla kart kredytowych, jednak te regulacje są dopiero w fazie projektu. Trudno wyrokować, jaki w istocie będzie wpływ nowych przepisów na sytuację banków, handlowców czy klientów, pewne jest jednak, że każdy z nas odczuje te zmiany wokół siebie.
Komentarze
(0)